Polski
Sorry, this entry is only available in Polish. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.
„Raczej wszystko trzeba brać na rachunek rozgrywek wewnętrznych w PZPR.
Władze polityczne w obecnej chwili chcą ograniczyć się do rozprawy z ‘syjonizmem’ i ‘podżegaczami’.Chcą wymanewrować młodzież akademicką, robotników i Kościół”
„Raczej wszystko trzeba brać na rachunek rozgrywek wewnętrznych w PZPR. Władze polityczne w obecnej chwili chcą ograniczyć się do rozprawy z ‘syjonizmem’ i ‘podżegaczami’. Chcą wymanewrować młodzież akademicką, robotników i Kościół” – zapisał kard. Stefan Wyszyński w osobistych notatkach, komentując wydarzenia z marca 1968 r. Te słowa obrazują stosunek polskiego Kościoła do ówczesnych wydarzeń.
8 marca 1968 r. na terenie Uniwersytetu Warszawskiego i przyległych ulicach miały miejsce zamieszki związane ze zwołaniem wiecu w obronie dwóch studentów relegowanych z uczelni. Na teren uczelni wtargnęły oddziały ORMO, funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa i Milicji, którzy dotkliwie bili uciekających studentów. Schronieniem były świątynie: pobliski kościół Świętego Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu, kościół akademicki św. Anny i kościół kapucynów na ul. Miodowej. Wkrótce zamieszki ogarnęły większość miast akademickich w Polsce. Niepokoje studenckie były pretekstem do wszczęcia rozgrywek wewnątrz partii komunistycznej i do usunięcia od władzy Władysława Gomułki, ówczesnego I sekretarza KC PZPR. Kościół stanął po stronie bitych i prześladowanych.
Prymasa Tysiąclecia wobec Marca ’68
„wobec tego, co się dzieje w stolicy musimy być niesłychanie oględni. napięta sytuacja w stolicy wymaga od nas specjalnej dojrzałości społecznej”
Z zachowanych dokumentów wynika, że w marcu 1968 r. Prymas Stefan Wyszyński stanął w obronie studentów i potępił antysemityzm, za co dziękował mu były Naczelny Rabin Polski Zew Wawa Morejno w 1968 i 1971 roku.
Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński 10 marca 1968 r. w kościele św. Augustyna w Warszawie podczas nabożeństwa „Gorzkie żale” wygłosił kazanie pasyjne, które przeszło do historii pod nazwą „Na krzyżowej drodze stolicy”.
11 marca Prymas miał wygłosić kazanie w warszawskim akademickim kościele św. Anny, jednak odwołał swoje wystąpienie. W pobliżu kościoła trwały zamieszki i mógłby tam dotrzeć tylko pod milicyjną eskortą, a w takim przypadku – jak odnotował – „straci twarz”.
Marzec ’68 to rozgrywki wewnętrzne w PZPR – więcej>>
Analiza sytuacji Marca ’68 Tomasza Wiścickiego więcej>>
Analiza sytuacji marca ’68 prof. Jana Żaryna więcej>>
Kard. Wyszyński w Marcu ‘68 potępił antysemityzm – dr Ewa Czaczkowska więcej>>
Niektóre wypowiedzi Konferencji Episkopatu Polski:
„Wszelkie sprawy, jakie dzielą ludzi w świecie dzisiejszym powinny być rozwiązywane nie przy pomocy siły, ale na drodze wnikliwego dialogu”
Słowo Episkopatu Polski (o bolesnych wydarzeniach) datowane 21 marca 1968 r.
Słowo Episkopatu było odczytane w niedzielę 31 marca 1968 r. z ambon w kościołach wszystkich miast akademickich
„Wszelkie sprawy, jakie dzielą ludzi w świecie dzisiejszym powinny być rozwiązywane nie przy pomocy siły, ale na drodze wnikliwego dialogu. Tylko taka metoda może prowadzić do unikania dyskryminacji, a nade wszystko – do znajdowania prawdy i sprawiedliwości w stosunkach pomiędzy ludźmi. Tylko ta metoda odpowiada godności człowieka, w niej bowiem dochodzi do głosu Jego siła moralna. Stosowanie środków przemoocy fizycznej nie prowadzi do prawdziwego rozwiązania napięć pomiędzy ludźmi, ani pomiędzy grupami społecznymi. Brutalne użycie siły uwłacza godności ludzkiej i – zamiast służyć utrzymaniu pokoju – rozjątrza tylko bolesne rany” Pełena treść Słowa>>
Słowo Episkopatu Polski o wydarzeniach marcowych datowane 3 maja 1968 r.
„Kościół katolicki w wypowiedziach Stolicy Apostolskiej oraz Soboru Watykańskiego Drugiego wielką wagę przywiązuje do dialogu wśród ludzi różnych przekonań, między innymi również pomiędzy wierzącymi a niewierzącymi. Tylko taki wnikliwy dialog służy prawdziwemu postępowi w duchu poszanowania dla prawdy, a równocześnie dla osoby ludzkiej, której godność wyraża się stosunkiem do wolności i prawdy.” Czytaj cały dokument>>
W liście do rządu, przekazanym na ręce premiera J. Cyrankiewicza, biskupi postulowali, by: uwolnić młodzież zatrzymaną w więzieniach i aresztach; powściągnąć drastyczność stosowanych metod karania i śledztwa, o czym przenikają wiadomości do społeczeństwa; wpłynąć na prasę, by informowała opinię publiczną, zgodnie z rzeczywistością, lub przynajmniej by tendencyjnymi naświetleniami nie drażniła młodzieży i społeczeństwa; wpłynąć skutecznie na władze bezpieczeństwa, by nie stosowały anachronicznych środków represji, tak bardzo skompromitowanych we wspomnieniach naszego narodu. Więcej>>
