Słowo Episkopatu Polski o Wydarzeniach Marcowych

Słowo Episkopatu Polski o Wydarzeniach Marcowych

1. Biskupi polscy, świadomi posłannictwa, jakie spełnia Kościół w świecie współczesnym, uznali za swój obowiązek zabranie głosu wobec wydarzeń, jakie miały miejsce w wielu miastach, szczególnie w ośrodkach uniwersyteckich, w marcu. Wraz z odczytanym wówczas z ambon słowem Episkopatu Polski skierowane zostało specjalne pismo do Rządu naszego państwa.

   Śledząc z przejęciem dalszy bieg wypadków, widzimy potrzebę ponownego zabrania głosu. Trudno bowiem nie dostrzec, że chodzi o same podstawy moralności społecznej i publicznej, a w tej dziedzinie Kościół Chrystusowy nigdy nic przestaje spełniać swego posłannictwa.

2. Posłannictwo Kościoła polega na głoszeniu pokoju, którego warunkiem jest sprawiedliwość i miłość społeczna. Domaga się ona dopuszczenia wszystkich członków Narodu i obywateli państwa do kształtowania wspólnego dobra wedle uzasadnionych przekonań i w oparciu o własne sumienie. Z powodu odmienności swoich przekonań nikt nie może być zniesławiony jako wróg. Doszukiwanie się wrogów w ludziach, dlatego tylko że dobra Narodu pragną wedle swoich odmiennych przekonań, nie służy moralności społecznej, a prócz tego pozbawia Naród wielu szlachetnych sił i inicjatyw, które mogą przyczynić się do wzbogacenia życia społecznego w różnych dziedzinach.
3. Jest to szczególnie ważne dla prawidłowego funkcjonowania przedstawicielstwa Narodu, które powinno być terenem swobodnej wymiany poglądów, podyktowane troską o dobro społeczeństwa i wyczulonej na wszystkie problemy, które je nurtują. Wszelka forma tłumienia tej wymiany poglądów i podporządkowania przedstawicielstwa Narodu jednej grupie, pozbawia tę instytucję jej właściwego sensu, społeczeństwo zaś poznania możliwości wyrażenia swych życzeń i opinii oraz kształtowania życia zbiorowego zgodnie z wolą obywateli. Na tej drodze władza naraża się na utratę kontaktu ze społeczeństwem.
4. Również i funkcja prasy oraz innych środków masowego przekazu myśli i informacji wtedy jest prawidłowa, gdy każdy ma prawo wypowiadać swe słuszne przekonania i bronić ich. Jeżeli natomiast prawowita swoboda wypowiadania przekonań zostaje stłumiona, funkcja ta staje się szkodliwa. W świecie dzisiejszym odpowiedzialność prasy wobec społeczeństwa jest ogromna.
5. Zasada wolności przekonań posiada szczególne znaczenie dla kształtowania kultury narodowej, na którą składają się różne dziedziny twórczości naukowej oraz artystycznej. W dziedzinie nauki konieczna jest wolność badań i upowszechniania ich wyników, bez czego nie może być mowy o pogłębianiu i rozwoju kultury. Powołaniem uczonego jest dążenie do prawdy w wybranej przez siebie dziedzinie. Odnosi się to do wszystkich dziedzin pracy naukowej łącznie z filozofią, która od najdawniejszych czasów szukała odpowiedzi na najbardziej podstawowe pytania, jakie nurtują człowieka. Są to pytania o przyczynę oraz o cel, czyli o sens ludzkiego istnienia.

   Historia kultury, nauki, a zwłaszcza filozofii, uczy nas, że ich rozwój zawsze był ściśle związany z wolnością badań oraz z prawem do prowadzenia dialogu pomiędzy reprezentantami różnych poglądów. Jest to szczególnie ważne we współczesnym świecie i przy obecnym stanie ludzkiej świadomości. Kościół katolicki w wypowiedziach Stolicy Apostolskiej oraz Soboru Watykańskiego Drugiego wielką wagę przywiązuje do dialogu wśród ludzi różnych przekonań, między innymi również pomiędzy wierzącymi a niewierzącymi. Tylko taki wnikliwy dialog służy prawdziwemu postępowi w duchu poszanowania dla prawdy, a równocześnie dla osoby ludzkiej, której godność wyraża się stosunkiem do wolności i prawdy.

   Biskupi polscy pragną dać temu wyraz. Ludziom, którzy wysiłek swojego życia wkładają w poznanie prawdy naukowej, wyrażają należny szacunek. Wyrażają również niezłomną nadzieję, że w życiu społecznym i pu­blicznym znajdą odzwierciedlenie zasady tolerancji, które odpowiadają szlachetnej przeszłości naszego Narodu.

6. Właśnie z uwagi na te szlachetne tradycje biskupi polscy myślą z głęboką przykrością o krzywdach, jakie dobremu imieniu naszego Narodu wyrządza się przez niektóre środowiska zagraniczne. Usiłuje się mianowicie eksterminację Żydów, dokonaną w hitlerowskich obozach zagłady, przypisywać Polakom. Jest to straszliwa krzywda moralna, jeśli się zważy, że w obozach tych poniosły śmierć miliony Polaków. Przez pamięć o tych naszych rodakach, a także w oparciu o wszystkie dowody miłości bliźniego, jakie w okresie okupacji Polacy wyświadczyli prześladowanym Żydom, domagamy się zaprzestania tej kłamliwej i krzywdzącej propagandy oraz jej prowokowania.

   Sobór Watykański Drugi w Deklaracji o stosunku do religii pozachrześcijańskich jasno określił zasady odnoszenia się chrześcijan między innymi do wyznawców religii Starego Testamentu. Biskupi polscy przypominają wszystkim te zasady ze względu na ich głęboko humanitarną treść.

   7. To wszystko – powodowani troską o same podstawy moralności społecznej i publicznej – my, biskupi, polscy, przekazujemy duchowieństwu i wiernym, którzy pełni są tej samej troski co my. Na Jasnej Górze niejednokrotnie już polecaliśmy i oddawaliśmy Matce Bożej, Królowej Polski nasz Naród. Uczyniliśmy to w szczególny sposób w dniu 3 maja 1966 r. Dziś znowu to czynimy i wszystkich do tego wzywamy. Myśl nasza biegnie zwłaszcza do młodzieży studiującej i pracującej. Zawierzamy Maryi, Królowej Polski, te wszystkie szlachetne pragnienia lepszego człowieczeństwa i lepszego społeczeństwa na dziś i na przyszłość, jakie tkwią właśnie w młodzieży. Błagamy Matkę Najświętszą, aby pragnienia te, bezcenne za­datki przyszłości naszego Narodu, nie zostały zmarnowane. W tym duchu łączymy się ze wszystkimi, którym leży na sercu dobro wspólne.

Jasna Góra, dnia 3 maja 1968 r.