Zmarł ks. dr Mirosław Nowak, dyrektor Muzeum Archidiecezji Warszawskiej

W nocy z 11 na 12 kwietnia, po długiej i ciężkiej chorobie zmarł ks. dr Mirosław Nowak, dyrektor Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, historyk sztuki, konsultor Rady Episkopatu Polski ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego.

To dzięki niemu muzeum zyskało nową siedzibę w dawnym Domu Dziekana przy Archikatedrze Warszawskiej. Zadbał też o konserwację średniowiecznego Krucyfiksu Baryczków, o którym mówił, że to “warszawski odpowiednik krucyfiksu królowej Jadwigi na Wawelu”. Opiekował się kolekcją dzieł sztuki przekazaną przez Zbigniewa i Janinę Porczyńskich. Był m.in. archidiecezjalnym konserwatorem zabytków.

Biogram

Niespełna 60-letni ks. Mirosław Nowak we wrześniu obchodziłby 60 urodziny. Urodził się w 19 września 1961 w Warszawie. Święcenia kapłańskie przyjął 24 maja 1990 z rąk kard. Józefa Glempa. Wcześniej, w 1987 r. uzyskał magisterium z historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim a w 2006 r. obronił doktorat nauk o sztuce .

Po święceniach, pracował jako wikariusz m.in. w parafiach w Kołbieli (1990-1991) i w Warszawie u św. Aleksandra (1993-1997). Przez 10 lat był też dyrektorem Biblioteki Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie (1998-2008) a następnie przez 5 lat proboszczem stołecznej parafii Wszystkich Świętych (2008-2013) i dziekanem dekanatu śródmiejskiego.

W kwietniu 2013 r. został dyrektorem Muzeum Archidiecezji Warszawskiej i jednocześnie proboszczem parafii Świętej Trójcy na Solcu, gdzie w poklasztornych budynkach muzeum miało wówczas swą siedzibę.

Gdy w 2015 r. Muzeum Archidiecezji Warszawskiej przeniosło się na Dziekanię, ks. Nowak jeszcze przez dwa lata pozostał proboszczem parafii na Solcu, a od 2017 r. zamieszkał jako rezydent przy parafii Nawiedzenia NMP na Nowym Mieście. Świątynia tej parafii to – jak wielokrotnie wspominał – najstarszy, murowany kościół na warszawskiej Starówce.

Ks. Mirosław Nowak angażował się w prace różnych gremiów eksperckich: od 2013 r. był członkiem Komisji Architektoniczno-Artystycznej Archidiecezji Warszawskiej, należał do Zespołu Ekspertów Kolekcji im. Jana Pawła II Fundacji Caroll-Porczyńskich. Od 2016 r. jest/był konsultorem Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego a od 2018 r. pełnomocnikiem ds. zarządzania i opieki nad Kolekcją im. Jana Pawła II.

Dyrektor Muzeum

Dla Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, którego był dyrektorem od ośmiu lat, nowy rozdział rozpoczął się wraz z przeniesieniem zbiorów do zaadaptowanego na cele muzealne Pałacu Dziekana na Starym Mieście, tuż obok Archikatedry św. Jana Chrzciciela.

Obecna placówka to obiekt nowoczesny i dostosowany do potrzeb także osób niepełnosprawnych. Na trzech kondygnacjach o łącznej powierzchni 1200 m2, muzeum gromadzi i eksponuje dzieła sztuki religijnej i świeckiej. Kolekcja liczy ok. 20 tys. obiektów a do najcenniejszych eksponatów należą: drzeworyty Albrechta Durera, obrazy Jacka Malczewskiego (Chrystus i Samarytanka), Vlastimila Hofmana (Kielich Goryczy), Francesco Bassano (Pokłon Pasterzy), Szymona Czechowicza, Franciszka Smuglewicza, prace Jana Lebensteina, rzeźby Henryka Kuny i Alfonsa Karnego, obrazy Józefa Czapskiego i Zdzisława Beksińskiego.

Ponadto Muzeum Archidiecezji Warszawskiej to także miejsce różnych spotkań dla miłośników sztuki. Ks. Nowak wraz ze swoimi współpracownikami organizował cykle różnych wykładów m.in. “Ars interpretandi. O odczytywaniu dzieła sztuki” współpracując przy tym z warszawskimi uczelniami

W 2020 r. gdy muzeum pozostawało zamknięte dla odwiedzających ze względu na obostrzenia związane z pandemią COVID-19, wraz z pracownikami przygotował nową aranżację stałej ekspozycji poświęconej kard. Stefanowi Wyszyńskiemu, który w 1978 r. reaktywował działalność Muzeum Archidiecezji Warszawskiej.

W grudniu 2020 ks. Nowak przewodniczył Mszy św. i modlitwie o owoce beatyfikacji Prymasa Wyszyńskiego w archikatedrze Warszawskiej. Mówił wtedy o relacjach kard. Stefana Wyszyńskiego a kulturą.

– W czasie swojej całej posługi jako Prymasa Polski i arcybiskupa Warszawy i Gniezna, ksiądz Prymas troszczył się o odbudowę około 70 kościołów. Niektóre były całkowicie zniszczone, tak jak z resztą nasza archikatedra. Trzeba było je też jakoś ozdobić, więc przybyły uratowane ze Śląska z opactwa cystersów i zostały umieszczone w kościołach warszawskich – mówił ks. dr Nowak.

– Kultura w rozumieniu Prymasa Tysiąclecia to przede wszystkim wyraz głębi ducha człowieka. Przenika jak zaczyn całe ludzkie życie i czyni je bardziej ludzkim. Sam był człowiekiem, który odznaczał się wielką kulturą. Jako fundament kultury ukazywał wyrażający się bezwarunkowym szacunkiem do człowieka jej humanistyczny wymiar – tłumaczył.

W jednym z wywiadów powiedział, że „Wiara i sztuka są jak siostry, interesuje je niewidzialne” –  Dotykają wieczności i prowadzą do pogłębienia relacji z Bogiem. Widać to chociażby w dziejach sztuki, która zmienia się, rozwija pozostając otwarta na inspiracje z góry. Sztuka może być dla człowieka wierzącego ikoną, czyli oknem do nieba. Inspirowana wiarą prowadzi do wieczności i pozwala trochę tę wieczność „podglądać” przez dzieła, które zobaczyć możemy chociażby w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej.

Informacje o pogrzebie zostaną przekazane w późniejszym terminie.

archwwa.pl / BP KEP

Fot. Wojciech Łączyński