Statut Konferencji Episkopatu Polski

 

Statut Konferencji Episkopatu Polski

Obowiązujący od 7.10.2009 r.

WSTĘP

 

Biskupi polscy, kontynuując długą tradycję wzajemnej współpracy, trwającej od początku dziejów Kościoła w Polsce, szczególnie widocznej po roku 1416, gdy gromadzili się wokół arcybiskupów gnieźnieńskich, Prymasów Polski, tworzą Konferencję Episkopatu Polski.

W duchu Soboru Watykańskiego II, Kodeksu Prawa Kanonicznego z dnia 25 stycznia 1983, Listu apostolskiego motu proprio Jana Pawła II Apostolos suos z dnia 21 maja 1998, adhortacji Jana Pawła II Pastores gregis z dnia 16 października 2003 r. a także dyrektorium Apostolorum successores z dnia 22 lutego 2004 r. Konferencja Episkopatu Polski przyjmuje niniejszy Statut jako narzędzie współpracy między biskupami i umacniania kościelnej komunii.

Mocą tej komunii biskupi są złączeni z Biskupem Rzymskim i ze sobą węzłem jedności wiary, miłości i pokoju celem wspólnego rozstrzygania ważniejszych spraw, działając w duchu kolegialnym, zgodnie z naturą episkopatu dla dobra Kościoła powszechnego i partykularnego.

Rozdział I

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Art. 1.     Konferencja Episkopatu Polski jest stałą instytucją, utworzoną przez Stolicę Apostolską, którą stanowią biskupi kanonicznie związani z terenem Rzeczypospolitej Polskiej, pozostający w jedności z Biskupem Rzymskim i pod jego autorytetem wypełniający wspólnie pasterskie zadania wśród wiernych swojego terytorium dla pomnażania dobra przez posługę Kościoła, zwłaszcza przez formy apostolatu odpowiednio dostosowane do okoliczności czasu i miejsca, zgodnie z zasadami prawa powszechnego oraz normami niniejszego Statutu.

Art. 2.     Konferencja Episkopatu Polski:

• troszczy się o pielęgnowanie wśród biskupów braterskiej miłości i jedności działania dla większej chwały Bożej i dobra Kościoła;
• wspomaga poszczególnych biskupów Konferencji w ich misji duszpasterskiej;
• wypełnia zadania według swoich kompetencji kanonicznych wynikających z norm prawa kanonicznego i innych decyzji Stolicy Apostolskiej;
• utrzymuje stałą łączność ze Stolicą Apostolską;
• utrzymuje kontakty z innymi Konferencjami Episkopatów;
• bada problemy duszpasterskie celem znalezienia najstosowniejszych metod ewangelizacji w uwarunkowaniach i okolicznościach życia Kościoła w Polsce, z uwzględnieniem wymiaru ekumenicznego i dialogu międzyreligijnego;
• troszczy się o życie religijne i moralne katolików w kraju oraz roztacza duchową opiekę nad Polakami poza granicami w porozumieniu z miejscowymi Konferencjami Episkopatów i w ramach określonych przez dokumenty wydane przez Stolicę Apostolską;
• podejmuje problemy społeczne ukazując je w świetle posłannictwa Kościoła;
• stara się o zachowanie i rozwój kultury chrześcijańskiej;
• utrzymuje właściwe relacje między Kościołem i Państwem, z zachowaniem kompetencji Stolicy Apostolskiej oraz z respektowaniem wzajemnej autonomii i niezależności.

Art. 3.     Do Konferencji należą:

• Prymas Polski, zachowujący honorowe pierwszeństwo wśród biskupów polskich;
• Arcybiskupi i biskupi diecezjalni oraz ci, którzy są z nimi prawnie zrównani;
• Biskup polowy;
• Biskupi obrządku bizantyjsko-ukraińskiego;
• Biskupi koadiutorzy;
• Biskupi pomocniczy;
• Biskupi tytularni pełniący w ramach Konferencji szczególne zadania, zlecone im przez Stolicę Apostolską lub Konferencję Episkopatu.

Art. 4.     Strukturę Konferencji Episkopatu Polski tworzą:

• Zebranie plenarne i Rada biskupów diecezjalnych;
• Przewodniczący Konferencji oraz Zastępca Przewodniczącego;
• Prezydium Konferencji;
• Rada Stała;
• Sekretarz Generalny;
• Stałe Komisje Episkopatu.

Art. 5.     Konferencja Episkopatu Polski posiada osobowość prawną kanoniczną, uznaną przez państwo polskie, ze zdolnością do nabywania dóbr, zarządzania i rozporządzania nimi, zgodnie z przepisami prawa kanonicznego.

 

Art. 6.     Siedziba Konferencji Episkopatu Polski znajduje się w Warszawie.

Rozdział II

ZEBRANIA KONFERENCJI

Art. 7.     Zwyczajna praca Konferencji Episkopatu Polski odbywa się podczas Zebrania biskupów.

Art. 8.     W Zebraniu plenarnym mają prawo i obowiązek uczestniczyć wszyscy członkowie Konferencji. Nuncjusz Apostolski bierze w nim udział na zaproszenie Przewodniczącego Konferencji. Biskupi seniorzy, o ile nie są wymienieni w art. 3, nie są członkami Konferencji, ale są zaproszeni na Zebrania plenarne, podczas których mają głos doradczy.

Art. 9.     Zebranie plenarne:

• opracowuje zgodnie z prawem Statut Konferencji (por. kan. 451 i 454 KPK);
• przyjmuje Regulamin Konferencji;
• wybiera Przewodniczącego i jego Zastępcę;
• wybiera Sekretarza Generalnego i zatwierdza jego Zastępcę;
• wybiera Ekonoma;
• wybiera Radę Ekonomiczną oraz Komisję Rewizyjną;
• wybiera Rzecznika Konferencji Episkopatu;
• ustanawia Komisje Episkopatu, Rady i Zespoły stałe lub doraźne;
• wybiera przewodniczących Komisji, Rad i Zespołów oraz zatwierdza ich członków i konsultorów;
• powołuje swych Delegatów;
• przyjmuje wniosek, by głosowanie w jakiejś sprawie było tajne;
• ogłasza listy pasterskie;
• wydaje dekrety ogólne w sprawach, w których przewiduje to prawo powszechne albo określa to szczególne polecenie Stolicy Apostolskiej;
• podejmuje decyzje i wydaje dokumenty według kompetencji przewidzianych prawem;
• ogłasza teksty wyrażające stanowisko Konferencji;
• uchwala zasady i sposób zarządzania sprawami ekonomicznymi Konferencji;
• zatwierdza roczne sprawozdanie z działalności Ekonoma;
• wskazuje kierunki działania Komisji, Rad i Zespołów Konferencji.

Art. 10.   Zebranie plenarne może powołać Zespół biskupów do rozmów z władzami państwowymi, z zachowaniem kompetencji Stolicy Apostolskiej.

 

Art. 11.   Zebrania plenarne są zwyczajne i nadzwyczajne.

Art. 12.   Zebrania plenarne zwyczajne odbywają się dwa razy w roku, a nadzwyczajne na wniosek Prezydium.

Art. 13.   Zebrania zwołuje Przewodniczący Konferencji.

Art. 14.   Radę biskupów diecezjalnych stanowią wszyscy biskupi diecezjalni oraz ci, którzy są z nimi prawnie zrównani wśród członków Konferencji Episkopatu Polski. Rada posiada kompetencje w zakresie oceny, badania i podejmowania decyzji w sprawach dotyczących zarządu diecezji, ogólnych kierunków zadań pasterskich oraz w kwestiach administracyjno-finansowych.

Art. 15.   Radę zwołuje Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski raz do roku oraz kiedy wymagają tego szczególne okoliczności w ocenie Prezydium Konferencji Episkopatu.

Art. 16.   Na Zebraniu plenarnym wszystkim członkom Konferencji przysługuje głos decydujący, z wyjątkiem uchwalania statutu lub dokonywania w nim zmian, kiedy to głos decydujący posiadają tylko biskupi diecezjalni, ci, którzy są z nimi prawnie zrównani oraz biskupi koadiutorzy.

Art. 17.   Deklaracje doktrynalne Konferencji Episkopatu, aby mogły stanowić autentyczne nauczanie i zostać opublikowane w imieniu Konferencji, muszą być przyjęte na Zebraniu plenarnym jednomyślnie przez wszystkich członków Biskupów lub większością przynajmniej dwóch trzecich głosów Biskupów mających głos decydujący; w tym ostatnim przypadku ogłoszenie wymaga uprzedniego uznania przez Stolicę Apostolską.

Art. 18.   Do wydania dekretów ogólnych wymaga się dwóch trzecich głosów członków Konferencji z głosem decydującym.

Art. 19.   Inne uchwały zapadają bezwzględną większością głosów, przy obecności przynajmniej połowy członków Konferencji.

Art. 20.   Głosowania są jawne; tajne zaś w sprawach personalnych oraz innych, na wniosek przyjęty przez Zebranie plenarne.

Art. 21.   Dekrety ogólne – po ich uznaniu przez Stolicę Apostolską – oraz inne uchwały Konferencja promulguje we własnym organie urzędowym „Akta Konferencji Episkopatu Polski”.

Rozdział III

RADA STAŁA KEP 

Art. 22.   Radę Stałą tworzą:

• Przewodniczący Konferencji;
• Zastępca Przewodniczącego;
• Prymas Polski;
• Kardynałowie kierujący diecezjami;
• Sekretarz Generalny;
• sześciu Biskupów diecezjalnych i dwóch Biskupów pomocniczych wybranych przez Zebranie plenarne na okres pięciu lat, z możliwością wyboru na drugą kadencję.

Art. 23.   Rada Stała:

• przygotowuje sprawy na Zebrania plenarne i Rady biskupów diecezjalnych;
• czuwa nad wykonaniem decyzji Konferencji i Rady biskupów diecezjalnych;
• koordynuje prace Konferencji;
• może zająć stanowisko w sprawach publicznych, kiedy tego wymaga dobro Kościoła albo konkretne potrzeby wiernych, zgodnie z opinią, przynajmniej domniemaną, członków Konferencji.

Art. 24.   Radę zwołuje Przewodniczący Konferencji.

 

Art. 25.   Rada podejmuje uchwały bezwzględną większością głosów.

Rozdział IV

PRZEWODNICZĄCY I PREZYDIUM KEP

Art. 26.   Przewodniczącego i jego Zastępcę wybiera spośród biskupów diecezjalnych Zebranie plenarne na okres pięciu lat. Funkcje te można pełnić bez przerwy przez dwie kolejne kadencje.

Art. 27.   Przewodniczący reprezentuje Konferencję na zewnątrz.

Art. 28.   Przewodniczący:

• zwołuje Radę Stałą;
• zwołuje Zebranie plenarne;
• zwołuje Radę biskupów diecezjalnych;
• przewodniczy obradom podczas tychże zebrań;
• zaprasza, wyjątkowo i w szczególnych przypadkach, na Zebranie Konferencji inne osoby, po wysłuchaniu Prezydium;
• przesyła sprawozdania i dokumenty z Zebrań plenarnych oraz Rady biskupów diecezjalnych do Stolicy Apostolskiej, za pośrednictwem Nuncjatury Apostolskiej.

Art. 29.   W przypadku prawnej przeszkody Przewodniczącego funkcję tę pełni jego Zastępca.

 

Art. 30.   Prezydium Konferencji tworzą:

• Przewodniczący;
• Zastępca Przewodniczącego;
• Sekretarz Generalny.

Art. 31.   Prezydium może zająć stanowisko w sprawach publicznych, kiedy tego wymaga dobro Kościoła albo konkretne potrzeby wiernych, a nie jest możliwa interwencja Rady stałej, zgodnie z opinią, przynajmniej domniemaną, członków Konferencji.

 

Art. 32.   Prezydium przedstawia kandydatów na Przewodniczących Komisji, Rad i Zespołów, na Delegatów i Duszpasterzy krajowych, na Rektorów polskich misji katolickich i Rektorów polskich instytucji katolickich podległych Konferencji oraz wyznacza Delegatów reprezentujących Konferencję na zewnątrz.

Art. 33.   Prezydium zbiera się nie później niż miesiąc przed Zebraniem plenarnym.

Rozdział V

SEKRETARZ I SEKRETARIAT KEP

Art. 34.   Sekretarz Generalny kieruje Sekretariatem, który jest organem Konferencji Episkopatu Polski wspierającym Konferencję i jej Przewodniczącego w wykonywaniu statutowych zadań.

Art. 35.   Sekretarz Generalny jest wybierany spośród członków Konferencji przez Zebranie plenarne na okres pięciu lat. Funkcję tę można pełnić bez przerwy przez dwie kolejne kadencje.

Art. 36.   Sekretarza Generalnego wspomaga Zastępca, zatwierdzany i odwoływany przez Zebranie plenarne na wniosek Sekretarza Generalnego. Funkcja Zastępcy wygasa w momencie zakończenia pełnienia urzędu Sekretarza Generalnego.

Art. 37.   Sekretariat:

• sporządza protokoły Zebrań Rady Stałej, Zebrań plenarnych i Rady biskupów diecezjalnych;
• przekazuje program i materiały na Zebrania plenarne i Rady biskupów diecezjalnych członkom Konferencji, nie później niż dwa tygodnie przed Zebraniem, a protokoły i uchwały w stosownym czasie;
• sporządza dokumenty na zlecenie Przewodniczącego;
• informuje inne Konferencje Episkopatów o działalności i dokumentach, zgodnie z poleceniami Zebrania plenarnego, Rady biskupów diecezjalnych lub Rady Stałej;
• prowadzi korespondencję Konferencji, Rady Stałej oraz Przewodniczącego;
• prowadzi archiwum Konferencji, wszystkich jej organów oraz agend.

Art. 38.  Sposób działania Sekretariatu określa Regulamin Konferencji Episkopatu Polski, zatwierdzany przez Zebranie plenarne.

 

Art. 39.   Sekretarz Generalny może być delegowany przez Przewodniczącego Konferencji do kontaktów z władzami państwowymi w sprawach dotyczących stosunków między Kościołem a Państwem, z zachowaniem kompetencji Stolicy Apostolskiej.

Art. 40.   Sekretarzowi Generalnemu podlega Biuro prasowe, kierowane przez Rzecznika Konferencji, wybranego przez Zebranie plenarne, utrzymującego kontakty ze środkami społecznego przekazu. Biuro prasowe wydaje organ urzędowy Konferencji.

Rozdział VI

RADA EKONOMICZNA, EKONOM, KOMISJA REWIZYJNA

Art. 41.   W sprawach majątkowych Konferencję Episkopatu Polski reprezentuje Prezydium.

Art. 42.   Zebranie plenarne wybiera Radę Ekonomiczną, która wspiera Prezydium w wypełnianiu zadań dotyczących zarządu majątkiem Konferencji Episkopatu Polski. Rada Ekonomiczna może składać się z 3 do 5 członków.

Art. 43.   Do zadań Rady Ekonomicznej należy w szczególności:

• opracowanie wraz z Ekonomem preliminarza budżetowego Konferencji Episkopatu Polski na kolejny rok;
• opiniowanie przedłożonych przez Ekonoma projektów wspólnych działań ekonomicznych na rzecz podmiotów prawnych Kościoła w Polsce;
• wydawanie opinii w zakresie aktów nadzwyczajnego zarządzania, które, w myśl niniejszego Statutu, będą określone zgodnie z kan. 1277 Kodeksu Prawa Kanonicznego.

Art. 44.   Ekonom jest wybierany przez Zebranie plenarne na okres pięciu lat. Funkcję tę można pełnić bez przerwy przez dwie kolejne kadencje.

 

Art. 45.   Do zadań Ekonoma należy:

• zarządzanie, w zakresie zwykłego zarządu, dobrami ruchomymi i nieruchomymi Konferencji Episkopatu Polski. Do czynności przekraczających zwykły zarząd Ekonom potrzebuje pełnomocnictwa Prezydium;
• pełnienie funkcji inicjatora i koordynatora wspólnych działań ekonomicznych na rzecz podmiotów prawnych Kościoła w Polsce;
• wykonywanie aktów uchwalonych w sprawach ekonomicznych przez Zebranie plenarne;
• troska o mienie stanowiące własność Konferencji Episkopatu Polski;
• przedkładanie Prezydium i Zebraniu plenarnemu – po zatwierdzeniu przez Komisję Rewizyjną – sprawozdań ze swojej działalności oraz działalności ekonomicznej fundacji Episkopatu Polski i innych podmiotów prawnych powołanych przez Konferencję, prowadzących działalność gospodarczą;
• Ekonom odpowiada za dokumentację dotyczącą administracji mieniem Konferencji Episkopatu Polski.

Art. 46.   Zebranie plenarne Konferencji Episkopatu Polski wybiera Komisję Rewizyjną składającą się z 3 do 5 członków, która:

• zatwierdza ogólne i szczegółowe sprawozdania przedłożone przez Ekonoma;
• odpowiada za przeprowadzenie kontroli działalności Ekonoma oraz jednostek organizacyjnych powołanych przez Konferencję Episkopatu Polski pod względem zgodności z prawem kanonicznym i państwowym;
• odpowiada za przeprowadzenie innych zadań kontrolnych w zakresie i w formach wskazanych w uchwałach Zebrania plenarnego, na zlecenie Prezydium lub na zlecenie Przewodniczącego Konferencji.

Art. 47.   We wszystkich sprawach ekonomicznych, które nie zostały uregulowane Statutem Konferencji Episkopatu Polski, należy odwołać się do przepisów kanonów 1254 - 1310 Kodeksu Prawa Kanonicznego.

 

Rozdział VII

KOMISJE, RADY I ZESPOŁY

Art. 48.  Komisje Episkopatu, Rady i Zespoły, stałe lub doraźne, których celem jest wspomaganie Konferencji w jej pracy i podejmowaniu jej decyzji, powołuje Zebranie plenarne.

Art. 49.   Członkami Komisji są biskupi, również seniorzy, wspomagani przez konsultorów duchownych i świeckich; członkami Rad i Zespołów mogą być także duchowni i świeccy.

Art. 50.  Przewodniczących Komisji, Rad i Zespołów wybiera na pięć lat Zebranie plenarne spośród członków Konferencji. Funkcję tę można pełnić bez przerwy przez dwie kolejne kadencje.

Art. 51.  Skład Komisji, Rad i Zespołów proponuje właściwy Przewodniczący, a zatwierdza Zebranie plenarne.

Art. 52.  Komisje, Rady i Zespoły składają co roku pisemne sprawozdanie na ręce Przewodniczącego Konferencji.

Art. 53.  Komisje, Rady i Zespoły działają zgodnie ze wskazaniami Zebrania plenarnego.

Art. 54.  Zebranie plenarne powołuje, według potrzeb, Biskupów Delegatów koordynujących pracę różnych środowisk duszpasterskich oraz Duszpasterzy Krajowych. Ich działanie ma charakter duszpasterski i w niczym nie narusza kompetencji biskupów diecezjalnych. POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Art. 55. Zmiana Statutu, o której mowa w artykule 16, wymaga uznania przez Stolicę Apostolską.

Art. 56.  Statut, jak i jego zmiany, Konferencja promulguje we własnym organie urzędowym „Akta Konferencji Episkopatu Polski”.

Tekst przyjęty na 343. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski, 6 marca 2008 r. i poprawiony według wskazań Stolicy Apostolskiej na 347. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski, 10 marca 2009 r.