„Pragniemy dzisiaj oddać hołd niewinnie pomordowanym, ale i przepraszać Boga za popełnione zbrodnie oraz raz jeszcze wezwać wszystkich, Ukraińców i Polaków, zamieszkujących zarówno na Ukrainie, jak i w Polsce oraz gdziekolwiek na świecie, do odważnego otwarcia umysłów i serc na wzajemne przebaczenie i pojednanie” – czytamy w deklaracji, którą w piątek, 28 czerwca, w siedzibie Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie podpisali: metropolita kijowsko-halicki i zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego abp Światosław Szewczuk, metropolita przemyski obrządku łacińskiego i przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Józef Michalik, metropolita lwowski obrządku łacińskiego i przewodniczący Konferencji Episkopatu Rzymskokatolickiego Ukrainy abp Mieczysław Mokrzycki oraz metropolita przemysko-warszawski Kościoła bizantyńsko-ukraińskiego abp Jan Martyniak.
Do dzisiaj Polacy i Ukraińcy noszą w swojej pamięci bolesne rany i wspomnienia tragedii wołyńskiej. Arcybiskupi podkreślają, że „tylko poznanie prawdy historycznej wyciszyć może narosłe wokół tej sprawy emocje”. Apelują więc do polskich i ukraińskich naukowców o współdziałanie w wyjaśnianiu okoliczności tej tragedii. Dostrzegają też „potrzebę godnego upamiętnienia ofiar w miejscach ich śmierci i największego cierpienia”.
Deklaracja przypomina kolejne kroki ku pojednaniu polsko-ukraińskiemu: począwszy od millennium Chrztu Rusi Kijowskiej w Rzymie w 1987 r., rok później milenijne obchody Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego na Jasnej Górze, historyczne słowa Jana Pawła II we Lwowie w 2001 r. i wspólny list Synodu Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego i Episkopatu Polski z czerwca 2005 r.
Hierarchowie obejmują modlitwą niewinne ofiary, który zginęły w 1943 r. na Wołyniu, oddają też hołd wszystkim Polakom i Ukraińcom, którzy z narażeniem życia ratowali bliźnich. Jedną z intencji modlitwy jest także to, by „wojna, która już dawno wygasła na naszych ziemiach, nie trwała dziś w sercach ludzi”.
„Myśląc o przyszłości jesteśmy świadomi, że bez wzajemnego pojednania nasz Kościół nie byłby wiarygodny w wypełnianiu swej ewangelicznej misji, a nasze narody nie będą miały perspektywy współpracy i rozwoju w płaszczyźnie tak religijnej, jak i politycznej” – podkreślają sygnatariusze deklaracji.
Arcybiskupi widzą potrzebę wspólnego świadectwa chrześcijan z Polski i Ukrainy w jednoczącej się Europie. „Kościoły, które doświadczyły męczeństwa, mają szczególne prawo do przypominania Europie o jej chrześcijańskich korzeniach” – czytamy.
Przedstawiciele Kościoła rzymskokatolickiego i greckokatolickiego pozdrawiają Kościół prawosławny, „wierząc, że proces wzajemnego pojednania uzdrowi rany, które są przeszkodą nie tylko w harmonijnym współżyciu narodów, ale i w szczerym dążeniu do jedności Chrystusowego Kościoła”.
Zobacz także: Deklaracja (dokument w języku polskim) Deklaracja (dokument w języku ukraińskim - pdf) Deklaracja (dokument w języku angielskim)