Publikacje

Słowo Krajowego Duszpasterza Młodzieży

W Orędziu na V Światowy Dzień Młodzieży św. Jan Paweł II napisał: „Światowy Dzień jest nie tylko świętem, ale także poważnym duchowym zadaniem. Aby był on owocny, potrzebne jest przygotowanie się doń pod kierunkiem pasterzy w diecezjach i w parafiach, w stowarzyszeniach, ruchach i kościelnych wspólnotach młodzieżowych”.

Trwa przygotowanie do XXXI Światowego Dnia Młodzieży – Kraków 2016. Program duszpasterski na 2014 rok akcentował kontakt ze Słowem Bożym. Pomocą w realizowaniu tego programu było opracowanie, które miało tytuł: Cz@t ze Słowem.

Od I Niedzieli Adwentu 2014 roku realizowany jest nowy program: Serce 2.0, będący odpowiedzią na wezwanie Papieża Franciszka, by drogę przygotowań w obecnym roku wyznaczało kolejne z Błogosławieństw: Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą.

Jest to zaproszenie, skierowane do młodych, aby na nowo odkryli piękno i moc Sakramentu Pojednania oraz Eucharystii, będących szczególnym miejscem obecności i działania Chrystusa. Nowy Program ten koresponduje z tematem obecnego roku duszpasterskiego w Kościele w Polsce: Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię.

Współczesny świat potrzebuje młodych „czystego serca” - radosnych, pełnych entuzjazmu, rozkochanych w Chrystusie i otwartych na braci. Tak ukształtowani stają się Bożym znakiem i darem dla współczesnego świata.

Idźmy więc - zarówno sami młodzi, jak i duszpasterze młodzieży - drogą wyznaczaną przez rytm Serca, z którego na Krzyżu wypłynęła Krew i Woda. Niech na tym szlaku towarzyszy nam Maryja, Matka Miłosierdzia oraz patroni Spotkania w Krakowie - święty Jan Paweł II i święta Siostra Faustyna.

 Biskup Henryk Tomasik

Czym jest i czemu służy Serce 2.0?

W ubiegłorocznym Orędziu na XXIX ŚDM Papież Franciszek określił, jaki kierunek powinno przyjąć duszpasterstwo młodzieży na najbliższe lata - do kolejnego Międzynarodowego Spotkania w Polsce: Aby nadać rytm naszej drodze, chciałbym wraz z wami w ciągu najbliższych trzech lat zastanowić się nad ewangelicznymi Błogosławieństwami, które czytamy w Ewangelii świętego Mateusza (5, 1-12).Wskazując na rok 2015, Ojciec Święty zaproponował Błogosławieństwo:Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą (Mt 5, 8). Te słowa stały się impulsem do opracowania przez Krajowe Duszpasterstwo Młodzieży programu „Serce 2.0”. W dniu 12 listopada 2014 r. program został przedstawiony i pobłogosławiony przez Papieża Franciszka. Jego realizacja rozpoczęła się od I niedzieli adwentu 2014 r.

Serce 2.0 wpisuje się w program duszpasterski dla Kościoła w Polsce na lata 2013-2017, związany z przygotowaniem do jubileuszu 1050-le­cia chrztu Polski. W sposób szczególny stanowi odniesienie do tej jego części, która w koncepcji Komisji Duszpasterskiej KEP ma na celu pogłębienie refleksji nad rzeczywistością nawrócenia, zwłaszcza przez sakrament pokuty.

Jaki jest zamysł tego etapu? Najważniejszy cel stanowi pogłę­biona refleksja nad dwoma sakramentami: Pokutą i Eucharystią. Refleksja ta nie zatrzymuje się na teoretycznych sformułowaniach, lecz mówi „językiem młodych” o Wielkich Tajemnicach Wiary i po­maga młodzieży w przeżywaniu tych właśnie Tajemnic.

Dlaczego nazwa: Serce 2.0?

Wielu duszpasterzy zadaje sobie dziś pytanie: „Co robić, aby mło­dzież słuchała i rozumiała przesłanie, które chcemy przekazać?” Trzeba stwierdzić, iż chyba nie ma innego wyjścia niż owo przesłanie „ubrać” w sposób rozumowania i język, które młodzi znają. Z tego właśnie powodu nazwa niniejszego programu zawiera w sobie po­dwójne odniesienie. Z jednej strony wskazuje na dwa sakramenty i łaski Bożego Serca w nich obecne, z drugiej zaś - nawiązuje do no­wych technologii, które stanowią „rys” dzisiejszych czasów. Podobny układ mają tematy miesięczne, zaproponowane do rozważania na kolejne części roku:

Grudzień 2014: Duchowe potrzeby – duchowe aplikacje

Styczeń 2015: Rachunek sumienia – więcej niż saldo

Luty 2015: Żal i poprawa – duchowy trening

Marzec 2015: Spowiedź – antywirus dla duszy

Kwiecień 2015: Zadośćuczynienie – pobierz i udostępnij!

Maj 2015: Eucharystia – czas na miłość

Czerwiec 2015: Wspólnota – dołącz do sieci!

Lipiec 2015: Słowo – zamiast wyszukiwarki

Sierpień 2015: Credo – jestem na tak!

Wrzesień 2015: Ofiarowanie – oddam życie w dobre ręce!

Październik 2015: Uczta – podano do stołu!

Listopad 2015: Rozesłanie – zróbcie raban!

„Wizytówką” programu jest jego logo. W nim również widać „ser­cowe, a zarazem informatyczne klimaty”. Znak pokazuje, iż życie młodego (i każdego) człowieka składa się z małych „pikseli” - spraw, które są dla niego istotne i którym poświęca czas. Niezwykle ważne jest, aby wszystkie te części wpisywać w Boże Serce, sprawiające cuda poprzez sakramenty. W tym Sercu odnajdzie się każdy - to nieco inne, ale równie charakterystyczne znaczenie „pikselowego” logo. Młodzi szukają swojego miejsca, swojej drogi, swojego powołania. Serce 2.0 pokazuje, iż Najważniejszą Odpowiedzią na pytania jest Jezus i Jego Serce, które otwiera się zawsze, gdy do Niego przychodzimy.

Kto jest zaproszony do podjęcia Serca 2.0?

Pierwsza grupa, do której skierowany jest program to oczywiście młodzież. To ona stanie się głównym gospodarzem i jednocześnie uczestnikiem Światowych Dni Młodzieży w Krakowie. Ona wiec szczególnie potrzebuje przygotowania się do tego wydarzenia.

Jednakże młodzi sami z pewnością niewiele mogliby zrobić, tym bardziej, że Serce 2.0 związane jest z przeżywaniem sakramentów: Pokuty i Eucharystii. Szafarzami zaś tych wielkich darów są kapłani. Dlatego zwracamy się z wielką prośbą do wszystkich duszpasterzy, zwłaszcza duszpasterzy młodych, aby pomogli samemu Bogu dotrzeć do tych, którzy są wiosną Kościoła. Bez zaangażowania kapłanów, program Serce 2.0 stałby jedynie „literą”, a nie „życiem”.

Miejscem szafowania i przyjmowania sakramentów jest parafia. Stąd – w zamyśle autorów – właśnie w parafii program ten winien znaleźć miejsce swojej realizacji. Doświadczenie pokazuje, że w przygoto­waniach duchowych nie wystarczy organizować jednego spotkania dla młodych całej diecezji, lecz że te winny się odbywać jak najbliżej miejsca zamieszkania, nauki i pracy ludzi młodych. Dziękujemy więc wszystkim kapłanom, zwłaszcza Księżom Proboszczom, za odwagę zaproponowania młodym tych comiesięcznych spotkań Serce 2.0 w swojej parafii.

Najlepszym nauczycielem jest przykład. Prosimy również wszystkich opiekunów, katechetów, animatorów, a także rodziców, aby stali się „ustami i dłońmi Jezusa”. Niech młodzi czują, że mają wielkie wpar­cie w przeżywaniu wiary; że są osoby, którym ogromnie zależy na tym, aby Chrystus mieszkał w sercach.

Jak realizować Serce 2.0?

Bieżący program ma układ, pozwalający na permanentne realizo­wanie założeń. Zawiera on propozycje zarówno dla wspólnoty, jak i do pracy indywidualnej. W swojej podstawowej idei zachęca do comiesięcznych spotkań (szczególnie w ramach Pierwszych Piątków Miesiąca), przyjmujących następujący schemat:

   a. Spotkanie wprowadzające

   b. Nabożeństwo adoracyjne, wspólnotowy rachunek sumienia

   c. Spowiedź indywidualna

   d. Wspólnotowe Uwielbienie

   e. Eucharystia.

Wśród materiałów, które mogą stać się pomocą dla prowadzących są: plakat - zaproszenie, scenariusz spotkania wprowadzającego, konferencja pogłębiająca, propozycja nabożeństwa adoracyjnego (wraz z rachunkiem sumienia), komentarze do Mszy Świętej oraz „pamiątki” w formie małych zakładek o nazwie „I promise”, zawie­rające fragmenty biblijne.

Oprócz spotkań comiesięcznych Serce 2.0 zawiera także propozycje dla tych, którzy ”chcą więcej”:

   a. Spotkanie formacyjne w grupach

   b. Kulturalna Akademia Serca (KAS-a) - dodatkowe spotkanie filmowe wraz z omówieniem; filmy pośrednio związane są z te­matem danego miesiąca

   c. Medytacje do indywidualnego wykorzystania.

Program w wersji elektronicznej dostępny jest na stronie in­ternetowej Krajowego Duszpasterstwa Młodzieży www.kdm.org.pl, gdzie można również zapoznać się z video komentarzami do czytań niedzielnych (podobnie jak to proponował w Cz@t ze Słowem!) oraz pobrać filmy - wywiady ze znanymi osobami zapraszającymi do realizacji Serca 2.0

Kto patronuje Sercu 2.0?

Szczególnym Patronem jest święty Jan Paweł II, przy którego grobie autorzy prosili o opiekę i błogosławieństwo podczas przygotowania i realizacji programu. Jemu także zawierzyli ludzi młodych oraz tych wszystkich, których serca zaczną bić według rytmu Serca 2.0.

Monografia jest opracowaniem rzetelnym, przygotowanym z naukową starannością i z otwartością. Niezwykle cenna w tej książce jest to bezpośrednia relacja pierwszego przewodniczącego Komisji ds. Dialogu z Judaizmem, który z tytułu pełnionej funkcji pełnił rolę zwornika pomiędzy Episkopatem Polski a środowiskami żydowskimi. Autor miał dostęp do dokumentów, brał udział w ważnych spotkaniach. Miał dostęp do osób nieosiągalnych dla innych. Książka po latach ujawnia wiele ważnych faktów dotychczas nam nieznanych, np. przebieg kontaktów przewodniczącego i Komisji ze Stolicą Apostolską, z Janem Pawłem II.

Książka jest ważną relacją dialogu z judaizmem. W Polsce ma on własną specyfikę ze względu na tysiącletni związek naszego kraju z Żydami. Innym, niezwykle bolesnym kontekstem jest ponura przeszłość, zgotowana Żydom przez nazistów na ziemiach polskich.

Prezentowana monografia, licząca 660 stron, jest przejrzyście zbudowana. Składa się z dwóch wprawdzie niesymetrycznych, ale wzajemnie dopełniających się części.

Pierwsza część autorstwa abp. Henryka Muszyńskiego, na blisko 580 stronach opisuje Początek wspólnej drogi – prace Komisji Episkopatu ds. Dialogu z Judaizmem. Dotyczy pierwszego okresu dialogu katolicko-judaistycznego w Polsce, kładzenia podwalin pod to, by dialog z judaizmem w Polsce mógł się zacząć. Fundamenty te kładziono w szczególnie trudnych warunkach sporu o klasztor w Oświęcimiu, który przybrał zasięg światowy.

Bogaty materiał dotyczący „początków drogi dialogu” został podzielony na pięć rozdziałów. Cztery pierwsze – Komisja ds. Dialogu z Judaizmem, Nauczanie, Dialogi Świadectwa to zasadnicza część dzieła, wartka narracja o przebiegu działań Komisji, wydawanych przez nią dokumentach, a co najważniejsze znakomita opowieść m.in. o tym, jak pionierzy dialogu z Żydami w Polsce, uczestnicząc w kilkunastu sympozjach międzynarodowych, organizując własne kolokwia, na wielu forach dialogu pełnili rolę orędowników sprawy polskiej w trudnym okresie bolesnego oskarżania Polski o antysemityzm i zawłaszczanie pamięci o Zagładzie; wydawali niezwykle cenne książki, zorganizowali wyjazd 22 polskich wykładowców na dwumiesięczny kurs judaizmu w Stanach Zjednoczonych, a także sprowadzili rabinów, aby wykładali judaizm w polskich seminariach. To wszystko w cieniu najtrudniejszych lat sporu o klasztor sióstr karmelitanek w Oświęcimiu. Rozdział piąty, zatytułowany Wypowiedzi i publikacje, zawiera wybór artykułów i referatów Autora pochodzących z tamtych lat, które osadzone w realiach minionego czasu najlepiej oddają emocje, jakie towarzyszyły dialogowi katolicko-żydowskiemu. Chcieliśmy je ocalić i po raz pierwszy zebrać w jednym tomie, bo są znakomitym świadkiem tamtego czasu, drogi, którą należało przejść. Część z nich to referaty wygłoszone przez Ks. Abpa, nigdy nieopublikowane.

Druga, komplementarna część książki, jest dopełnieniem pierwszej. Pokazuje, jak na fundamencie położonym we wskazanych w tytule latach udaje się do dzisiaj budować trwałe relacje i owoce. Pozwala zrozumieć, jak bardzo wysiłek ten nie był daremny, a zarazem, że zmiana świadomości i mentalności jest długotrwałym procesem, wymaga trwałego wysiłku, czasu, i to zarówno z jednej, jak i z drugiej strony. Np. Centrum Dialogu i Modlitwy, w którym się dzisiaj spotykamy, jest kapitalną ilustracją tego, jak wielki sens miały ofiary i cierpienia ze strony sióstr karmelitanek, Ojca Świętego czy ówczesnych moderatorów dialogu, by dzisiaj mogły przynieść błogosławione owoce.

Mówią o tym ci, którzy kontynuują rozpoczęte dzieło, za co należy sie im szczególna wdzięczność. W tej części zabierają głos dwaj kolejni przewodniczący Komisji ds. Dialogu z Judaizmem (abp Stanisław Gądecki i obecny tu bp Mieczysław Cisło) oraz kierownik działu edukacyjnego Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu ks. dr. Manfred Deselaers. Znalazły się w nim także wspomnienia abp. Mariana Gołębiewskiego i ks. prof. Michała Czajkowskiego ze studium judaizmu w Stanach Zjednoczonych.

Na rynku polskim ukazało się wiele publikacji nt. historii dialogu katolicko-żydowskiego, sporu o klasztor i krzyż w Auschwitz. Walor tej książki to całościowe omówienie ówczesnych wydarzeń i uwarunkowań, złożoności problemu, ale także bogata, kompletna dokumentacja, która pozwala czytelnikowi wypracować własne zdanie, czy tamten trud i entuzjazm, zabiegi i staranność w budowaniu nowych relacji z „naszymi umiłowanymi braćmi” (mówiąc za Janem Pawłem II), z ludem Pierwszego Przymierza, miały sens i jakie przyniosły owoce.

Książkę tę warto polecić nie tylko badaczom historii dialogu z judaizmem, nie tylko ludziom żywo zaangażowanym w dialog, ale chrześcijanom i Żydom w ogóle, bowiem jej przesłaniem jest ciągła potrzeba budowania braterskich międzyludzkich, międzyreligijnych relacji, postulat wzajemnego zaufania, uczenia się wrażliwości drugiego człowieka; prawdziwego dialogu, który polega na gotowości wzajemnej akceptacji, słuchania i lepszego rozumienia każdego z partnerów dialogu, tak jak on sam siebie rozumie, otwarcia się na jego odmienność i wezwanie do rozmawiania, w każdej, nawet najbardziej bolesnej sytuacji, także – jakby się mogło wydawać – z najbardziej nieprzejednaną stroną.

„Początek wspólnej drogi” mówi o potrzebie poszanowania własnych tożsamości, ale i świadomości jedynych w swoim rodzaju więzów religijnych, wypływających z wiary w jednego Boga, zakorzenionych we wspólnej tradycji biblijnej. Chrześcijanom dialog z judaizmem jest potrzebny, bo jak przypominał Jan Paweł II więź, która łączy chrześcijaństwo z judaizmem jest jedyna i niepowtarzalna – chrześcijaństwo pozostaje bowiem w relacji wewnętrznej, a nie zewnętrznej z potomstwem Abrahama. Stąd poznawanie tożsamości żydowskiej jest równocześnie pogłębieniem własnej tożsamości, głębszym poznawaniem własnych korzeni. Żydom zaś dialog z chrześcijaństwem stwarza okazję do poznania, jak myśl i tradycja żydowska rozwijały się w dalszej historii, w kulturze helleńskiej i łacińskiej.

Ks. Abp Henryk Muszyński, „Początek wspólnej drogi. Dialog katolicko-żydowski w latach 1986–1994”, Wydawnictwo „Bernardinum”, Gniezno – Pelplin 2015; 631 stron, ilustracje.