Temat tegorocznych obchodów podkreśla dwa aspekty. Jego pierwsza część - „Migranci i uchodźcy są dla nas wyzwaniem” - wskazuje na dramatyczną sytuację tak licznych ludzi zmuszonych do opuszczenia swoich krajów. Nieraz tragicznie kończą oni życie na morzu. Ojciec Święty nie chce, byśmy o tym zapominali. Jest to zgodne z jego słowami z bulli "Misericordiae vultus", ogłaszającej Rok Święty: „Nie wpadajmy w obojętność, która upokarza, w przyzwyczajenie, które usypia ducha i nie pozwala odkryć nowości, w cynizm, który niszczy. Otwórzmy nasze oczy, aby dostrzec biedę świata, rany tak wielu braci i sióstr pozbawionych godności” (15).
Druga część tematu Dnia brzmi: „Odpowiedź daje Ewangelia miłosierdzia”. Chodzi o to, jak na zjawisko migracji winien odpowiadać Kościół. Franciszek zachęca, by w Roku Jubileuszowym podejmować uczynki miłosierdzia co do ciała i duszy. Wśród nich jest też przyjmowanie przybyszów. Komunikat watykańskiej dykasterii przypomina wezwanie Papieża, by „głosić wolność tym, którzy są więźniami nowych form niewolnictwa nowoczesnego społeczeństwa” ("Misericordiae vultus", 16).
Początki obchodzonego w całym Kościele Światowego Dnia Migranta i Uchodźcy wiążą się z rozporządzeniem "Il dolore e le preoccupazioni” (Ból i troski), które ówczesna Święta Kongregacja Konsystorialna (poprzedniczka dzisiejszej Kongregacji ds. Biskupów) rozesłała 6 grudnia 1914 włoskim biskupom diecezjalnym. Prosiła ich o ustanowienie dorocznego dnia, który uwrażliwiałby wszystkich na zjawisko migracji i propagowałby zbieranie środków na dzieła duszpasterskie na rzecz emigrantów włoskich, rozsianych po całym świecie oraz przygotowania misjonarzy dla nich. W następstwie tego dokumentu 21 lutego 1915 obchodzono po raz pierwszy taki Dzień.
Warto jeszcze dodać, że 4 grudnia 2000 Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło dwa podobne, ale jednak oddzielne dni: Światowy Dzień Uchodźcy - obchodzony 20 czerwca i Międzynarodowy Dzień Migrantów – 18 grudnia. Ich celem jest zwrócenie uwagi na te grupy ludzi oraz zapewnienie przestrzegania praw człowieka i ich podstawowych swobód.
kg /KAI/RV/BP KEP