Jasna Góra: rozpoczyna się pielgrzymka Ludzi Pracy

Czerwiec ‘76 to fala strajków i demonstracji ulicznych, jakie miały miejsce 25 czerwca 1976 r. Objęły one około 70 tys. osób w co najmniej 90 zakładach pracy, na terenie 24 województw. Bezpośrednią przyczyną protestu była zapowiedziana 24 czerwca w Sejmie PRL przez premiera Piotra Jaroszewicza drastyczna podwyżka cen wielu artykułów żywnościowych i niesprawiedliwe rekompensaty wypłat pracowniczych. Podwyżkę władze przedstawiły jako „projekt”, choć powszechnie zdawano sobie sprawę, że decyzje zapadły, cenniki wydrukowano, a rzekome konsultacje społeczne były fikcją.

W Radomiu, Ursusie i Płocku doszło 25 czerwca do pochodów i demonstracji, zakończonych starciami z MO, a w Radomiu dramatycznymi walkami ulicznymi. Zginęły w nich 2 osoby: Jan Łabęcki i Tadeusz Ząbecki przygnieceni przez przyczepę ciągnika z betonowymi płytami, którą próbowali zepchnąć w kierunku nadciągających oddziałów ZOMO. Trzecią ofiarą śmiertelną związaną pośrednio z wydarzeniami był 27-letni Jan Brożyna, do którego śmierci 30 czerwca 1976 r. przyczyniło się pobicie przez milicjantów dzień wcześniej. Śmiertelną ofiarą represji po wydarzeniach radomskich, był również ks. Roman Kotlarz.

W sumie w zamieszkach rannych zostało prawie 200 osób. Milicja i ZOMO zatrzymały ponad 600 osób a następnego dnia w trybie natychmiastowym zwolniono z pracy ponad 900 osób.

26 czerwca władze rozpoczęły w mediach, na stadionach i placach szeroko zakrojoną kampanię propagandową, która miała na celu potępienie i zdyskredytowanie protestujących, których nazwano „radomskimi warchołami”.

Pacyfikacja demonstracji w Radomiu oraz odbywających się jednocześnie akcji w Ursusie i Płocku spowodowały mobilizację na większą skalę środowisk opozycyjnych oraz po raz pierwszy wspólnych działań środowisk robotniczych i inteligenckich. Pomoc materialna, prawna i medyczna dla ofiar represji i ich rodzin oraz zbiorowe i indywidualne listy protestacyjne zaowocowały powstaniem niecałe 3 miesiące później Komitetu Obrony Robotników.

Również Konferencja Episkopatu Polski obradująca w dniach 8 i 9 września 1976 zwróciła się do władz o „zaniechanie wszelkich represji wobec robotników biorących udział w protestach przeciwko zamierzonej przez rząd w czerwcu zbyt wygórowanej podwyżce cen artykułów żywnościowych” i zaapelowała, by „uczestniczącym w tych protestach robotnikom przywrócić odebrane prawa, pozycję społeczną i zawodową”.

Efektem rosnącej niechęci społecznej wobec represyjnej polityki władz PRL w stosunku do robotników były amnestie w stosunku do skazanych ogłoszone w lutym i lipcu 1977.

Dotychczas zarzuty z tytułu bezprawnego pozbawienia wolności i sprawstwa kierowniczego podczas wydarzeń radomskich postawiono 4 byłym funkcjonariuszom MO, SB i Służby Więziennej. W 2002 r. dwaj z nich zostali uniewinnieni, a w stosunku do dwóch pozostałych sąd umorzył postępowanie z powodu przedawnienia.

9 czerwca 2006 Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Lublinie skierowała do Sądu Rejonowego w Radomiu akt oskarżenia przeciwko funkcjonariuszowi ZOMO z Lublina oskarżając go o zbrodnię komunistyczną. 25 czerwca 2006 przedawniły się zarzuty o zbrodnię komunistyczną.

Głównym punktem pielgrzymki będzie uroczysta Msza św. celebrowana jutro, tj. w niedzielę 18 września, o godz. 11.00 na jasnogórskim szczycie pod przewodnictwem abp. Józefa Kupnego, metropolity wrocławskiego i krajowego duszpasterza ludzi pracy. Wcześniej, o godz. 9.15 rozpocznie się modlitwa różańcowa oraz koncert muzyków pamięci ks. Romana Kotlarza, podczas którego wystąpią: Jerzy Zelnik i Robert Grudzień.

Pielgrzymkę rozpocznie dziś o 19.00 Msza św. na jasnogórskim szczycie, której będzie przewodniczył bp Piotr Turzyński, biskup pomocniczy radomski. Apel Jasnogórski w Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej prowadzi abp Józef Kupny, natomiast o godz. 21.45 jasnogórskimi wałami przejedzie Droga Krzyżowa.

Pracownicze pielgrzymki na Jasną Górę zapoczątkował błogosławiony ks. Jerzy Popiełuszko, kapelan i od dwóch lat patron NSZZ Solidarność, organizując ją we wrześniu 1983 dla robotników Huty Warszawa. Rok później do Częstochowy pielgrzymowali już pracownicy z różnych części Polski. Idea błogosławionego ks. Jerzego przerodziła się w coroczną ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, odbywającą się zawsze w trzecią niedzielę września.

it / Częstochowa