Abp Gądecki: nieprzekraczalną granicą aktywności ludzi nauki jest ważne dobro społeczności
„Ostateczną i nieprzekraczalną granicą wszelkiego działania człowieka, w tym także aktywności ludzi nauki, jest autentyczne i ważne dobro społeczności, np. dobro rodziny, społeczności lokalnej” − mówił abp Stanisław Gądecki podczas Mszy św. w poznańskiej katedrze dla uczestników XXXVII Seminarium mediewistycznego, które trwa w stolicy Wielkopolski.
Metropolita poznański, rozważając problem wolności w poszukiwaniach nauki, zaznaczył, że samo subiektywne przekonanie o życiu w wolności nie jest jeszcze gwarancją bycia człowiekiem wolnym. „Wolność nie zależy od naszych subiektywnych przekonań czy emocjonalnych odczuć” − stwierdził abp Gądecki.
Przypomniał, że w starożytnej Grecji i Rzymie wolność przysługiwała tylko niektórym, dzięki pochodzeniu społecznemu, sile charakteru albo filozofii. Dopiero chrześcijaństwo przyniosło świadomość wolności wszystkim ludziom bez wyjątku.
Przewodniczący KEP zaznaczył, że w zdobywaniu autorytetu naukowego potrzebna jest wolność wewnętrzna, która jest pierwszą i podstawową wolnością pracownika nauki. „Jest ona dana człowiekowi nauki podobnie zresztą jak wszystkim innym ludziom razem z jego człowieczeństwem. Oznacza zdolność wybierania między konkretnymi możliwościami, ale również twórczość, stwarzanie rzeczy nowych” − zauważył metropolita poznański.
Omawiając problem wolności wewnętrznej u pracowników nauki, abp Gądecki zwrócił uwagę na możliwość prawnych ograniczeń wolności wtedy, gdy domaga się tego dobro osoby ludzkiej i dobro społeczności.
Przewodniczący KEP wskazał też na zagrożenia dla wolności ludzi nauki. „Częstym zagrożeniem dla wolności ludzi nauki jest merkantylizm. Sponsorowanie badań naukowych nie zawsze jest bezinteresowne i etycznie klarowne” − zauważył ks. Arcybiskup.
Przekonywał, że z tego względu wydaje się konieczne powoływanie odpowiedzialnych gremiów w skali ogólnonarodowej, złożonych z naukowców różnych specjalności, do których kompetencji należałoby wszechstronne omawianie dylematów moralnych.
Metropolita poznański podkreślił, że trudność w osiągnięciu wolności wewnętrznej związana jest z dominującym obecnie typem kultury zwanym humanizmem ateistycznym. Tego rodzaju kultura widzi człowieka głównie przez pryzmat jego cielesności, emocjonalności i subiektywności. Skupia ona człowieka na tych sferach ludzkiej rzeczywistości, których granice naszej wolności jawią się w najmniej wyrazisty i w konsekwencji prowadzą do utraty autentycznej wolności. „Taka kultura życia promuje szukanie doraźnej przyjemności, wyolbrzymia rolę tolerancji jako wartości najwyższej. To nie tolerancja, ale dojrzałość w podejmowaniu decyzji jest poręczycielem wolności” − zaznaczył abp Gądecki.
Przewodniczący KEP wyraził przekonanie, że formowanie dojrzałej wolności wymaga codziennej czujności, ponieważ po grzechu pierworodnym ludzka wolność jest ciągle i nieustannie zagrożona.
Podczas Mszy św. modlono się w intencji wybitnych polskich mediewistów śp. prof. Alicji Karłowskiej-Kamzowej i śp. prof. Jacka Wiesiołowskiego.
Prof. Alicja Karłowska-Kamzowa (1935−1999) była mediewistą, historykiem sztuki. Zajmowała się sztuką średniowieczną, głównie gotyckim malarstwem ściennym na Śląsku, Pomorzu Gdańskim i Wielkopolsce oraz rękopisami iluminowanymi. Była autorką wielu opracowań m.in. „Malarstwo gotyckie Europy Środkowowowschodniej” (1982), „Gotyckie i wczesnorenesansowe brązowe płyty nagrobne z Poznania i Szamotuł” (1990), „Sztuka Piastów Śląskich w Średniowieczu” (1991).
Prof. Jacek Wiesiołowski (1940−2016) był mediewistą, cenionym badaczem dziejów Poznania, inicjatorem wielu przedsięwzięć. W 1977 r. został pracownikiem Instytutu Historii PAN w Warszawie. W roku 1987 powrócił do Poznania, a w roku 1992 uzyskał tytuł profesora. Przez piętnaście lat pracował w Bibliotece Kórnickiej, kierując działem rękopisów. W latach 1999-2005 prof. Wiesiołowski był wiceprezesem, a w latach 2005-2011 prezesem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Był także prezesem Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Raczyńskich.
Organizatorem seminarium mediewistycznego „In Principio. Mit i prawda początku w kulturze polskiej i europejskiej”, które trwa do 10 grudnia, są Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Biblioteka Raczyńskich, Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu, Wydział Historyczny UAM Instytut Historii Sztuki UAM oraz Instytut Filologii Polskiej UAM.
msz / Poznań (KAI)
