“Europa oczami Kościoła katolickiego” – dyskusja z udziałem metropolitów

„Polska w Europie i Europa oczami Kościoła katolickiego” pod takim tytułem odbyła się 29 kwietnia w Krakowie dyskusja z udziałem hierarchów z kraju i zagranicy. Wydarzenie zorganizowano w ramach międzynarodowej konferencji z cyklu „Polonia Restituta”. Spotkanie zamyka cykl dziesięciu ogólnopolskich debat naukowych w ramach projektu „Dekalog dla Polski w 100-lecie odzyskania niepodległości”.

W trakcie spotkania uczestnicy mówili m. in. o tym, co Polska jako naród,  wciąż może dać Europie? Abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski wyjaśniał, że Polska może dać Europie pewne cechy, które są silnie związane z charakterem państwa. Wśród nich wymienił umiłowanie wolności, ale takie które nie jest bliskie samowoli.  – Istotną wartością jest umiłowanie sprawiedliwości. Mocno związana z naszą ojczyzną jest solidarność, która się tutaj zrodziła. Ogromną cechą jest też silna tożsamość narodowa, która została wzmocniona przez II wojnę światową, widoczną cechą jest  wytrwałość i zdolność do ekstremalnych gestów męczeństwa – mówił hierarcha.

Z kolei kard. Stanisław Dziwisz zwrócił uwagę na to, że niepowtarzalny wkład w przywrócenie Polsce miejsca w Europie miał św. Jan Paweł II. W jego ocenie papież apelował by dzisiaj o budowanie wzajemnych relacji na fundamencie prawdy o Bogu i człowieku, ponieważ bez tego “żaden projekt odnowy Europy się nie powiedzie”. Zdaniem kardynała, Ojciec Święty przestrzegał by przed tym, by ludzie byli “spadkobiercami, którzy roztrwonili dziedzictwo pozostawione przez historię”. – Kościół jest dla wszystkich, także dla stojących z boku, dlatego powinien być misyjny, wychodzić do człowieka i starać się odpowiedzieć na jego egzystencjalne pytania i wątpliwości – wyjaśniał emerytowany metropolita krakowski. Dodał, że Ojciec Święty dostrzegał wyjątkową pozycję Polski, jej kulturę otwartą na wartości chrześcijańskie i wzywał do troski o polski i europejki dom.

Abp Józef Kupny, metropolita wrocławski tłumaczył, że Polska wciąż daje Europie silne świadectwo wiary. – To wnieśliśmy do Europy i do tego świadectwa wzywał nas Jan Paweł II, ale czy Europa z tego korzysta? – pytał. –  Jeśli chcemy Europie dać coś więcej, to musimy też od siebie wymagać więcej w sferze duchowej. Warto zadawać sobie pytanie, czy w moich decyzjach jest duch Ewangelii? – podkreślił.

Natomiast abp Wiktor Skworc, metropolita katowicki wskazał, że polski Kościół dodaje odwagi wielu innym krajom europejskim. W jego ocenie  wielkie znaczenie dla Europy mają polscy świadkowie pojednania. – To dziś bardzo aktualny problem w Europie i polski Kościół przez swoje świadectwo, może w tej przestrzenie wiele zrobić. To wszystko co robimy w tym zakresie, służy Europie – wyznał hierarcha.

Z kolei  abp Zbigniew Stankiewicz, metropolita Rygi mówił, że Europa oczekiwała, że Polska bezkrytycznie przyjmie styl życia Zachodu, ale “Polska idzie własną drogą i nie patrzy na to, co jej dyktują”. – Współczesny człowiek ma inny odbiór świata. Dlatego stoi przed nami ogromne wyzwanie, jak przekazać orędzie Ewangelii by współczesny człowiek wiedział, że tam jest odpowiedź na jego pytania. To trudne zadanie – wyjaśniał arcybiskup. W jego ocenie, współczesna Europa potrzebuje liderów i Polska przez to, że ma wiele środowisk chrześcijańskich, ma potencjał, by takich liderów wskazać.  – Moim marzeniem jest to, że Polska wyłoni nową wizję dla zjednoczonej, chrześcijańskiej Europy – wyznał.

Godność obywateli jest najważniejsza dla właściwie funkcjonującego państwa. Bez osoby ludzkiej, która ma zagwarantowaną godność, państwo nie ma wartości – mówił kard. Peter Kodwo Appiah Turkson. Pochodzący z Ghany hierarcha od 2017 roku kieruje watykańską Dykasterią ds. Integralnego Rozwoju Człowieka.Hierarcha w swoim wystąpieniu wyjaśniał, że klasyczna definicja państwa mówi o konieczności utworzenia prawa i zagwarantowaniu sprawiedliwości. Jego zdaniem, jest to najważniejsze zadanie państwa. – Godność obywateli jest najważniejsza dla właściwie funkcjonującego państwa. Bez osoby ludzkiej, która ma zagwarantowaną godność, państwo nie ma wartości – podkreślił kardynał.

Mówca wyjaśniał, że także osoba ludzka nie może właściwie funkcjonować bez państwa, dlatego konieczna jest wzajemna relacja miedzy jednostką i państwem. – W momencie zniszczenia narodu następuje szybkie zniszczenie jednostki ludzkiej. Dlatego obchody 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości nie powinny być tylko obchodami dotyczącymi utworzenia państwa, ale powinniśmy celebrować odrodzenie się człowieka – podkreślił kard. Turkson.

Nawiązując do projektu odbudowy Europy, hierarcha zwrócił uwagę, że papieże na przestrzeni lat mówili o promowaniu świata skupionego wokół osoby ludzkiej, a nowy europejski projekt według nich, powinien być kierowany zasadą państwa prawa i sprawiedliwości oraz być oparty na zasadach chrześcijańskich. Kardynał zwrócił uwagę, że takimi zasadami katolickiego nauczania społecznego jest godność człowieka i solidarność, która jest narzędziem na rzecz promowania godności i dobrostanu ludzkiego. – Istotne jest także fundamentalne prawo do życia, to stanowi dziedzictwo odnowionej Europy, to treść misji kościoła w Europie. Odnowiona Europa to ruch ku przyszłości, który pozwoli zapewnić godność wszystkim obywatelom Europy – kontynuował prelegent.

Hierarcha wyjaśniał, że osoba ludzka potrzebuje państwa prawa i sprawiedliwości i dzięki symbiozie jednostki ludzkiej i państwa, można promować dobrostan jednostki. – To stanowi przekaz humanizmu chrześcijańskiego i nowej wizji odnowionej Europy, w ramach której działa także Polska, która odzyskała niepodległość – powiedział.

W ocenie kard. Turksona, Kościół ma do odegrania istotną rolę, ponieważ “promuje jedność w różnorodności, łączy państwa w ramach jednej wspólnoty”. – Konieczne jest stworzenie nadziei na to, że Europa, pomimo, że powstała na gruzach II wojny światowej, będzie w stanie patrzeć w przyszłość i respektować godność człowieka – mówił.

– Historia Europy jest w dużej mierze historią spotkania dwóch wymiarów, tego gdy świat ludzki spotyka się z Bogiem. Przyszłość Europy zależy od tego, czy uda nam się na nowo odkryć to połączenie pomiędzy elementem ziemskim i niebiańskim – wyznał kard. Turkson. – Dyskurs sekularyzmu każe to rozdzielić, ale przyszłość Europy leży w połączeniu tych elementów, a nie rozłączeniu. Ważne jest stworzenie nowych standardów Europy – podkreślił hierarcha.

Międzynarodowa konferencja naukowa „Polonia Restituta”, organizowana w ramach projektu „Polonia Restituta. Dekalog dla Polski w 100-lecie odzyskania niepodległości”, zamyka cykl dziesięciu ogólnopolskich debat naukowych nad najważniejszymi wartościami i zasadami kształtującymi państwowość, tożsamość i kulturę odrodzonej Polski, stanowi swego rodzaju panoramiczne „spojrzenie” w polską i europejską przyszłość.

Na inicjatywę „Polonia Restituta” złożyły się konferencje tematyczne, poświęconych takim zagadnieniem jak: rodzina, praca, przedsiębiorczość i społeczna gospodarka rynkowa, obywatelskość i patriotyzm, wolność, suwerenność i praworządność, ekologia, solidarność społeczna i zrównoważony rozwój, godność i sprawiedliwość społeczna, Europa i pojednanie, kultura i tożsamość oraz osoba ludzka, jej prawa i obowiązki. Konferencje odbywały się już m. in. w Białymstoku, Gdańsku, Lublinie, Olsztynie, Poznaniu i Wrocławiu.

Organizatorami ostatniej konferencji naukowej z cyklu „Polonia Restituta” byli: Akademia Ignatianum w Krakowie, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie i Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie.

Pomysłodawcą cyklu „Polonia Restituta” było Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, które wraz z Radą do spraw Społecznych Konferencji Episkopatu Polski stało się współorganizatorem projektu. Do realizacji zaproszono czołowe ośrodki akademickie Polski, które dydaktycznie, naukowo czy badawczo zajmują się m. in. Katolicką Nauką Społeczną.

Honorowy Patronat nad obchodami 100-lecia odzyskania niepodległości w ramach projektu „Polonia Restituta. Dekalog dla Polski w 100-lecie odzyskania niepodległości” objął Prezydent RP Andrzej Duda.

Tekst: Liliana Leda | Katolicka Agencja Informacyjna

Foto: br. Zygmunt Kajdan