Przesłanie europejskich biskupów do Unii i państw członkowskich

Zdaniem europejskich biskupów obecny kryzys jest duchową sposobnością do nawrócenia. Celem naszych zabiegów nie ma być jedynie powrót do dawnej normalności, lecz trzeba wykorzystać ten kryzys, by przeprowadzić radykalne zmiany. Biskupi postulują zmianę modelu globalizacji, zapewnienie poszanowania dla środowiska naturalnego, otwarcia na życie, troski o rodzinę, równości socjalnych, godności pracowników i praw przyszłych pokoleń. Podkreślają, że przewodnikiem w budowaniu popandemicznego społeczeństwa i gospodarki mogą być zasady Katolickiej Nauki Społecznej. W sposób szczególny wskazują tu na solidarność, która znajduje się również w centrum procesu integracji europejskiej. Konkretnym jej przejawem w czasach pandemii powinien być powszechny dostęp do szczepionki na COVID-19. Europejscy biskupi przypominają też o szczególnej odpowiedzialności Unii za rozwój Afryki.

Ich zdaniem europejska solidarność powinna się również rozciągać na migrantów i uchodźców, a jej wyrazem muszą być nie tylko środki finansowe, ale również proporcjonalne otwarcie granic Unii ze strony każdego z państw członkowskich. Nawiązując do Europejskiego Paktu o Migracji i Azylu, hierarchowie przyznają, że może być on krokiem ku ustanowieniu wspólnej polityki europejskiej w tym zakresie. Zastrzegają jednak, że sam pakt musi być poddany uważnej ocenie. Przypominają też, że Kościół już się wypowiedział na temat przyjmowania migrantów i uchodźców, dokonując rozróżnienia pomiędzy różnymi typami migracji i uwzględniając konieczność wzięcia pod uwagę kwestii związanych z bezpieczeństwem.

Europejscy biskupi podejmują też temat wolności religijnej w czasie pandemii. Podkreślają, że dla Kościoła w wielu krajach unijnych jest to temat o zasadniczym znaczeniu. Chodzi tu w szczególności o wolność gromadzenia się, by w pełni korzystać z wolności kultu przy pełnym poszanowaniu wymogów sanitarnych. Jest to tym ważniejsze, że charytatywna działalność wierzących wyrasta z ich żywej wiary i w niej jest zakorzeniona. Biskupi deklarują wolę dialogu z władzami państwowymi, by znaleźć najlepszy możliwy sposób na pogodzenie poszanowania niezbędnych obostrzeń z wolnością religii i kultu.

Krzysztof Bronk, vaticannews.va

Pełny tekst Orędzia Przewodniczących Episkopatów Unii Europejskiej do Instytucji Europejskich i Państw Członkowskich:

ODZYSKAĆ NADZIEJĘ I SOLIDARNOŚĆ

Orędzie Przewodniczących Episkopatów Unii Europejskiej do Instytucji Europejskich i Państw Członkowskich 

Kościół katolicki w Unii Europejskiej, reprezentowany przez Przewodniczących Episkopatów państw członkowskich, pragnie zwrócić się do instytucji europejskich i państw członkowskich z przesłaniem nadziei i wezwaniem do solidarności w tym kryzysie, który nas przytłoczył. Z przesłaniem, w którym ponawiamy swoje zaangażowanie w budowę Europy i w jej podstawowe wartości solidarności, wolności, nienaruszalności godności ludzkiej, demokracji, praworządności, równości, ochrony i propagowania praw człowieka, aby projekt europejski przyniósł pokój i dobrobyt na naszym kontynencie. Ojcowie założyciele Unii Europejskiej byli przekonani, że Europa powstanie z kryzysu. Nasza chrześcijańska wiara w zmartwychwstałego Pana daje nam nadzieję, że Bóg może przemienić w dobro wszystko, co się wydarza, nawet rzeczy, których nie rozumiemy i które wydają nam się złe, a wiara ta jest ostatecznym fundamentem naszej nadziei i powszechnego braterstwa. Wraz z innymi Kościołami siostrzanymi i wspólnotami kościelnymi, z członkami innych tradycji religijnych i ludźmi dobrej woli, Kościół katolicki w Europie dąży do budowania powszechnego braterstwa, które nikogo nie wyklucza. Wiara wzywa nas, byśmy przekroczyli samych siebie i dostrzegli w drugim człowieku, zwłaszcza w cierpiącym i stojącym na obrzeżach naszych ulic, brata i siostrę oraz byśmy byli gotowi oddać nasze życie za niego.

Pandemia, która nas dotknęła w ostatnich miesiącach zachwiała naszym poczuciem bezpieczeństwa, ujawniła naszą słabość i nasze wzajemne powiązania.  Osoby starsze i ubodzy na całym świecie najbardziej ucierpieli. Na ten kryzys, który nas zaskoczył i na który nie byliśmy przygotowani, kraje europejskie najpierw zareagowały strachem, zamykając państwowe i zewnętrzne granice, a niektóre nawet odmówiły przekazania bardzo potrzebnych środków medycznych innym krajom. Wielu z nas obawiało się, że Unia Europejska, jako projekt gospodarczy, polityczny, społeczny i kulturowy, była zagrożona. Wówczas uświadomiliśmy sobie, cytując papieża Franciszka, że jesteśmy w tej samej łodzi i możemy się uratować tylko wówczas, gdy będziemy się trzymać razem. Unia Europejska zaczęła reagować ze zdwojoną determinacją i w sposób zjednoczony na tę dramatyczną sytuację. Ujawniła swoją zdolność ponownego odkrycia ducha ojców założycieli. Oby narzędzie służące odbudowie po pandemii COVID-19 oraz wzmocniony budżet UE na lata 2021-2027, uzgodnione na posiedzeniu Rady Europejskiej w lipcu i obecnie negocjowane pomiędzy Radą a Parlamentem Europejskim, odzwierciedliły tego ducha.

Przyszłość Unii Europejskiej nie zależy tylko od gospodarki i finansów, ale również od wspólnego ducha i sposobu myślenia. Ten kryzys stwarza duchową okazję do nawrócenia. Nie powinnyśmy kierować wszystkich naszych wysiłków na powrót do „starej normalności", ale wykorzystać ten kryzys na spowodowanie radykalnej zmiany na lepsze. Zmusza nas on do przemyślenia i przebudowy obecnego modelu globalizacji, gwarantując poszanowanie środowiska, otwartość na życie i dbanie o rodzinę, równość społeczną, godność pracowników i prawa przyszłych pokoleń. Papież Franciszek w swojej encyklice „Laudato si'" przekazał nam kompas dla kształtowania nowej cywilizacji. W swojej nowej encyklice „Fratelli tutti", podpisanej kilka tygodni temu na grobie świętego Franciszka z Asyżu, papież wezwał całą ludzkość do powszechnego braterstwa, nie zapominając o ludziach zmarginalizowanych, poranionych i cierpiących. Zasady katolickiej nauki społecznej, takie jak godność ludzka, solidarność oraz preferencyjna opcja na rzecz ubogich i zrównoważony rozwój, mogą być wytycznymi dla budowy innego modelu gospodarki i społeczeństwa po pandemii.

Solidarność jest fundamentalną zasadą społecznej doktryny Kościoła i leży u podstaw procesu integracji europejskiej. Oprócz wewnętrznych przesunięć środków w ramach polityki spójności solidarność należy rozumieć w kategoriach „robienia razem" oraz „bycia otwartym na zintegrowanie wszystkich", zwłaszcza tych zmarginalizowanych. W tym kontekście trzeba zaznaczyć, że kiedy szczepionka przeciw COVID-19 będzie dostępna, musi być osiągalna dla wszystkich, zwłaszcza ubogich. Robert Schuman wyjaśniał, że narody, nie będąc wcale samowystarczalne, powinny się wzajemnie wspierać, a solidarność oznacza przekonanie, iż rzeczywisty interes każdego człowieka polega na uznaniu i przyjęciu w praktyce współzależności wszystkich ludzi. Dla niego zjednoczona Europa zapowiadała powszechną solidarność całego świata bez rozróżnienia lub wykluczenia. Z tego powodu Deklaracja Schumana mówi o szczególnej odpowiedzialności Europy za rozwój Afryki. W tym samym duchu apelujemy teraz o więcej pomocy humanitarnej i współpracy rozwojowej oraz by wydatki na zbrojenia przekierować na służbę zdrowia i opiekę społeczną.

Solidarność europejska powinna pilnie objąć uchodźców, którzy żyją w nieludzkich warunkach w obozach zagrożonych wirusem. Solidarność z uchodźcami oznacza nie tylko finansowanie, ale również otwarcie granic Unii Europejskiej proporcjonalnie przez każde państwo członkowskie. Pakt o migracji i azylu przedstawiony przez Komisję Europejską może być postrzegany jako krok w kierunku utworzenia wspólnej i sprawiedliwej europejskiej polityki migracyjnej i azylowej, która musi być poddana dokładnej ocenie. Kościół wyraził już swoją opinię na temat przyjmowania, rozróżniając pomiędzy różnymi rodzajami migracji (zarówno legalnej i nielegalnej), pomiędzy tymi, którzy uciekają przed wojną i prześladowaniem a tymi, którzy emigrują z powodów ekonomicznych lub środowiskowych, a potrzebą uwzględnienia spraw bezpieczeństwa. Sądzimy jednak, że są określone zasady, wartości i międzynarodowe zobowiązania prawne, które zawsze muszą być przestrzegane, bez względu na sytuację w jakiej znajdują się osoby, których to dotyczy; zasady działania i wartości będące podstawą tożsamości europejskiej, które biorą swój początek z chrześcijaństwa. Również zalecamy ułatwienie bezpiecznych i legalnych dróg dla migrantów oraz korytarzy humanitarnych dla uchodźców, dzięki którym mogą oni bezpiecznie dotrzeć do Europy i być mile widzianymi, chronionymi, wspieranymi i zintegrowanymi. W tym sensie zasadna jest współpraca z organizacjami kościelnymi i prywatnymi stowarzyszeniami już działającymi w tej dziedzinie. Europa nie może i nie powinna odwrócić się plecami od osób przybywających z rejonów ogarniętych wojną lub z miejsc, gdzie są dyskryminowani i nie mogą prowadzić godnego życia.

Kluczowym elementem dla Kościoła w wielu państwach członkowskich podczas pandemii jest poszanowanie wolności wyznania wiernych, w szczególności wolności gromadzenia się w celu egzekwowania prawa do wolności kultu przy pełnym poszanowaniu wymogów sanitarnych. Jest to jeszcze bardziej oczywiste, jeżeli zdamy sobie sprawę z tego, że dzieła charytatywne rodzą się i są zakorzenione w żywej wierze. Deklarujemy naszą dobrą wolę utrzymania dialogu pomiędzy państwami a władzami kościelnymi w celu znalezienia najlepszego sposobu pogodzenia szacunku dla koniecznych środków i wolności wyznania i kultu.

Często słyszymy, że świat będzie inny po tym kryzysie. To, czy będzie lepszy czy gorszy, czy wyjdziemy z tego kryzysu silniejsi w poczuciu solidarności czy też nie, zależy od nas. Podczas tych ostatnich miesięcy pandemii widzieliśmy wiele znaków, które napawają nas nadzieją, od pracy personelu służby zdrowia, po pracę opiekunów osób starszych, po gesty współczucia i działania twórcze podejmowane przez parafie i wspólnoty kościelne. Wielu z nich w tych trudnych miesiącach musiało się poświęcić, rezygnując ze spotkań z ukochanymi osobami i bycia blisko nich w chwilach samotności i cierpienia, a czasem nawet śmierci. W swoim wielkanocnym orędziu „Urbi et Orbi" papież Franciszek mówił o Europie, w szczególności pamiętając, że „po drugiej wojnie światowej ten kontynent mógł się ponownie odrodzić dzięki konkretnemu duchowi solidarności, który umożliwił mu przezwyciężenie rywalizacji z przeszłości. Tym pilniejsze jest, zwłaszcza w dzisiejszych okolicznościach, aby nie ożywiać tej rywalizacji, ale aby wszyscy uznali się za część jednej rodziny i wzajemnie się wspierali. Dziś Unia Europejska stoi przed epokowym wyzwaniem, od którego zależeć będzie nie tylko jej przyszłość, ale także przyszłość całego świata".

Pragniemy zapewnić wszystkich, którzy kierują instytucjami europejskimi i państwami członkowskimi i pracują w nich, że Kościół jest po Waszej stronie w naszych wspólnych wysiłkach na rzecz budowy lepszej przyszłości dla naszego kontynentu i świata. Będziemy wspierać wszystkie inicjatywy, które propagują autentyczne wartości Europy. Mamy nadzieję, że z tego kryzysu wszyscy wyjdziemy silniejsi, mądrzejsi, bardziej zjednoczeni, bardziej solidarni, bardziej dbający o nasz wspólny dom, będąc kontynentem pchającym cały świat naprzód do większego braterstwa, sprawiedliwości, pokoju i równości. Modlimy się za wszystkich i z całego serca Wam błogosławimy. Niech Pan nam towarzyszy w naszej pielgrzymce do lepszego świata!

J.Em. Gualtiero Cardinal Bassetti, Arcybiskup Perugia-Città della Pieve, Włochy

J.E. Georg Bätzing, Biskup Limburgii, Niemcy

J.Em. Kardynał Jozef  De Kesel, Arcybiskup Mechelen-Brukseli, Belgia

J.E. Éric Marie de Moulins d'Amieu de Beaufort, Arcybiskup Reims, Francja

J.E. Stanisław Gądecki, Arcybiskup Poznania, Polska

J.E. Jan Graubner, Arcybiskup Ołomucu, Republika Czeska

J.E. Gintaras Linas Grušas, Arcybiskup Wilna, Litwa

J.Em. Jean-Claude Cardinal Hollerich, SJ, Arcybiskup Luksemburga, Przewodniczący COMECE

J.E. Philippe Jourdan, Administrator apostolski, Estonia

J.E. Czesław Kozon, Biskup Kopenhagi, Dania, Konferencja Episkopatu Skandynawii

J.E.  Dr Franz Lackner, O.F.M., Arcybiskup Salzburga, Austria

J.E. Eamon Martin, Arcybiskup Armagh, Irlandia

J. Em. Kardynał Juan José Omella Omella, Arcybiskup Barcelony, Hiszpania

J.E. José Ornelas Carvalho, S.C.I., Biskup Setúbal, Portugalia

J.E. Aurel Percă, Arcybiskup Bukaresztu, Rumunia

J.E.  Christo Proykov, Biskup Eparchii św. Jana XXIII w Sofii, Bułgaria

J.E. Želimir Puljić, Arcybiskup Zadaru, Chorwacja

J.E. Sevastianos Rossolatos, Arcybiskup Aten, Grecja

J.E. Charles Jude Scicluna, Arcybiskup Malty

J.E. Youssef Antoine Soueif, Arcybiskup Trypolisu Libanu (Kościół maronicki), Cypr

J.E. Viktors Stulpins, Biskup Lipawy, Łotwa

J.E.  Johannes H. J. van den Hende, Biskup Rotterdamu, Holandia

J.E.  András Veres, Bishop Győr (Raab), Węgry

J.E. Stanislav Zore, O.F.M., Arcybiskup Lublany, Słowenia

J.E. Stanislav Zvolenský, Arcybiskup Bratysławy, Słowacja

(tłum. z języka angielskiego K. Górska-Łazarz/Office for Foreign Communication of the Secretariat of the Polish Bishops' Conference)