„Do znakomitego grona mężów sławnych, którzy swoim życiem i nauką okryli chwałą Pana Boga, można zaliczyć kard. Zenona Grocholewskiego. Człowiek ceniony ze względu na swój światły umysł oraz prawy charakter przyniósł chwałę Poznaniowi, Wielkopolsce oraz Polsce, a także Stolicy Apostolskiej i Panu Bogu” – mówił abp Stanisław Gądecki podczas Mszy św. w Poznaniu, z okazji pierwszej rocznicy śmierci bliskiego współpracownika św. Jana Pawła II, Benedykta XVI i papieża Franciszka, wieloletniego prefekta Kongregacji Wychowania Katolickiego, który zmarł w Rzymie 17 lipca 2020 r.
Metropolita poznański przewodniczył Eucharystii i uroczystościom odsłonięcia tablicy pamiątkowej, poświęconej kard. Zenonowi Grocholewskiemu, w kościele pw. Chrystusa Odkupiciela na os. Warszawskim w Poznaniu. W tej parafii, zaraz po święceniach kapłańskich, od 1963 roku przez trzy lata przyszły kardynał był wikariuszem.
W uroczystości udział wzięli m.in. członkowie rodziny kardynała oraz kapłani z rocznika święceń kard. Grocholewskiego.
W homilii metropolita poznański przypomniał życiorys księdza kardynała, urodzonego 11 października 1939 r. w Bródkach, podkreślając liczne funkcje kościelne, które pełnił w strukturach Kościoła powszechnego, oraz akcentując w szczególny sposób jego działalność naukową.
Przewodniczący KEP przypomniał, że kard. Grocholewski prowadził wykłady na Wydziale Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Gregoriańskiego, na Uniwersytecie Laterańskim oraz w Studium Rotalnym. Był kanclerzem (1980), później sekretarzem (1982), a w roku 1998 został prefektem Sygnatury Apostolskiej.
Abp Gądecki zaznaczył, że kardynał był członkiem komisji powołanej w 1982 roku w celu przygotowania i opublikowania nowego Kodeksu prawa kanonicznego. Od 1991 roku jako arcybiskup był członkiem komisji opracowującej projekt reformy Kurii Rzymskiej, członkiem Komisji Dyscyplinarnej Kurii Rzymskiej, konsultorem, a następnie (od 2000) członkiem Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych, przewodniczącym Komisji ds. Adwokatów Stolicy Apostolskiej i przy Kurii Rzymskiej.
„Rozgłos przyniosły mu liczne publikacje naukowe, w których ujawnił się jako kompetentny autor nowych rozwiązań dla podejmowanych przez siebie kwestii prawnych. W latach 1974-1982 organizował na Uniwersytecie Gregoriańskim międzynarodowe kursy dokształcające
kanonistów całego świata” – przypomniał abp Gądecki.
Przewodniczący KEP zwrócił uwagę, że ksiądz kardynał był obok kard. Bronisława Filipiaka najwyżej postawionym w strukturach kościelnych Kościoła powszechnego Wielkopolaninem.
„Wypełniając zadania powierzone mu przez Kościół i dla Kościoła kardynał rozsławił imię Polski na świecie, był prawdziwym ambasadorem naszej ojczyzny. Świadczą o tym wyróżnienia, jakimi został obdarzony w różnych krajach na świecie. Był też jedną z niewielu osób, które uzyskały doktorat honoris causa przyznany mu przez aż 24 uniwersytety na świecie” – zauważył metropolita poznański.
„Wniosek, jaki płynie dla nas z życia księdza kardynała, jest prosty: zatroszcz się o imię albowiem ono ci zostanie, gdyż więcej znaczy niż tysiąc wielkich skarbów złota. Dostatnie życie jest liczbą dni ograniczone, a dobre imię trwa na wieki” – stwierdził abp Gądecki.
Kard. Zenon Grocholewski urodził się 11 października 1939 r. w Bródkach, w woj. poznańskim jako trzecie z czwórki dzieci Stanisława i Józefy (z d. Stawińskiej) Grocholewskich.
W 1953 roku wstąpił do Niższego Seminarium Duchownego w Wolsztynie, a w roku 1957 rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne w Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu.
Święcenia kapłańskie przyjął 27 maja 1963 r. w Poznaniu, następnie przez trzy lata pracował w poznańskiej parafii pw. Chrystusa Odkupiciela.
W 1966 r. wyjechał do Rzymu na studia prawa kanonicznego na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim.
Pracę licencjacką napisał pod kierunkiem hiszpańskiego kanonisty Ignacio Gordona. Pod kierunkiem tego samego promotora napisał rozprawę doktorską pt. „De exclusione indissolubilitatis ex consensu matrimoniali eiusgue probatione. Considerationes super recentiores sententias rota/es”.
Walory prac licencjackiej i doktorskiej sprawiły, że został skierowany do pracy w Trybunale Sygnatury Apostolskiej.
Prowadził wykłady na wydziale Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Gregoriańskiego, na Uniwersytecie Laterańskim oraz w Studium Rotalnym. Po kilku latach został kanclerzem (1980), później sekretarzem (1982), a w roku 1998 - prefektem Sygnatury Apostolskiej. 22 grudnia 1982 r. papież Jan Paweł II wyniósł go do godności biskupa (biskup tytularny Agropoli).
Był członkiem komisji powołanej w 1982 roku w celu przygotowania i opublikowania nowego Kodeksu prawa kanonicznego. Od 1991 roku jako arcybiskup był członkiem komisji opracowującej projekt reformy Kurii Rzymskiej, członkiem Komisji Dyscyplinarnej Kurii Rzymskiej, konsultorem, a następnie (od 2000) członkiem Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych, przewodniczącym Komisji ds. Adwokatów Stolicy Apostolskiej i przy Kurii Rzymskiej, członkiem Papieskiego Komitetu Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych, prezesem Sądu Kasacyjnego Państwa Watykańskiego, członkiem komisji prawnej utworzonej do przestudiowania nowego Prawa Fundamentalnego Państwa Watykańskiego.
15 listopada 1999 Jan Paweł II mianował go prefektem Kongregacji Wychowania Katolickiego, a 21 lutego 2001 r. wyniósł go do godności kardynała diakona, przyznając mu kościół San Nicola In Carcere.
Kard. Zenon Grocholewski był członkiem Kongregacji Biskupów (od 1999), członkiem Kongregacji Doktryny Wiary (od 2001), Wielkim Kanclerzem Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego, Wielkim Kanclerzem Papieskiego Instytutu Archeologii Chrześcijańskiej, Wielkim Kanclerzem Papieskiego Instytutu Studiów Arabskich i Islamistyki.
Był autorem ponad 700 publikacji naukowych, zwłaszcza z dziedziny prawa kanonicznego.
Po osiągnięciu wieku emerytalnego, 75 lat, papież Franciszek 31 marca 2015 r. przyjął jego rezygnację z urzędu prefekta Kongregacji Wychowania Katolickiego.
Kardynał Grocholewski zmarł 17 lipca 2020 r. w Rzymie.
msz/KAI