Trwa Wielki Tydzień w Kościele greckokatolickim

Tegoroczne Święta Wielkanocne dla licznej grupy wojennych uchodźców z Ukrainy, przebywających między nami, są już drugimi obchodzonymi poza rodzinnymi domami, do których jeszcze nie mogą powracać.

W tradycji ukraińskiej niedziela przed Wielkim Tygodniem nazywana jest Wierzbną, Kwietną lub Niedzielą Żartów (Szutkowa Nedila). W Ukrainie ostatni tydzień przed Wielkanocą jest nazywany Białym lub Czystym, wtedy obowiązuje bardzo ścisły post.

W Wielką Sobotę wierni poświęcą pokarmy złożone w koszyczkach. Centralne miejsce zajmuje otoczona pisankami i kraszankami paska, czyli obrzędowy, wielkanocny, własnoręcznie wypieczony przez gospodynię chleb z najrozmaitszymi dodatkami.

W Wielki Czwartek w cerkwiach odprawiane jest nabożeństwo Męki Pańskiej. Czyta się wówczas 12 fragmentów z Ewangelii według św. św. Mateusza, Marka, Łukasza i Jana.

W Wielki Piątek w cerkwiach, przed ikonostasami, na środku świątyni zostanie ustawiony Grób Pański, w którym wystawia się Płaszczanicę tzn. całun z ikoną przedstawiającą Chrystusa złożonego w grobie. Jego ciało często otaczają (jednak nie zawsze): anioły, Matka Boska, św. Jan Ewangelista, dwie Marie, Józef z Arymatei i Nikodem. Ikona na obrzeżach ma umieszczoną frazę w języku staro-cerkiewno-słowiańskim: «Благообразний Йосиф, з древа знявши пречистеє тіло Твоє, плащаницею чистою обвив і ароматами, в гробі новім, покривши, положив» („Dostojny Józef zdjąwszy z drzewa przeczyste Ciało Twoje, całunem czystym owinął i wonnościami namaściwszy, w nowym złożył grobie”). Ponadto sprawowana jest Jutrznia Jerozolimska.

W sobotę celebrowane są nieszpory z Liturgią św. Bazylego Wielkiego. Po nabożeństwie przed cerkwiami odbywa się święcenie koszyczków wielkanocnych.

Zmartwychwstanie Pana Naszego Jezusa Chrystusa

Z soboty na niedzielę, o północy lub nad samym ranem, w cerkwiach odprawiane są świąteczne nabożeństwa. W świątyni najpierw  odbywa się nabożeństwo przy grobie Jezusa (przy Płaszczanicy). Na zakończenie tego nabożeństwa kapłan przenosi Płaszczanicę na ołtarz, gdzie pozostanie aż do święta Wniebowstąpienia. Następnie odbywa się procesja dookoła świątyni z ikoną Zmartwychwstania Chrystusa, Ewangeliarzem oraz chorągwiami  procesyjnymi. Wierni śpiewają stychyry wysławiające to Paschalne wydarzenie. Na zakończenie procesji  kapłan staje przed zamkniętymi drzwiami świątyni i śpiewa Chrystos Woskres (Chrystus Zmartwychwstał) oraz robi trzykrotnie znak krzyża na drzwiach cerkwi. Wtedy to otwiera drzwi a wierni wchodzą do świątyni i rozpoczyna się Paschalna Jutrznia, w czasie której wielokrotnie powtarzane są słowa Chrystos Woskres.

Po Jutrzni Paschalnej rozpoczyna się Boska Liturgia św. Jana Chryzostoma.  W Soborach eparchialnych Pontyfikalnym Liturgiom przewodniczyć będą biskupi. Liturgie rozpoczynają się od słów Chrystos Woskres. W czasie nabożeństwa Ewangelia według św. Jana ( 1, 1-17) czytana jest w kilku językach: greckim,  łacińskim, staro-cerkiewno-słowiańskim oraz ukraińskim. Na zakończenie Liturgii kapłan pobłogosławi Artos, tzn. chleb, który jest symbolem odradzającego się życia. Chleb ten będzie rozdawany w cerkwi w kolejną niedzielę - w niedzielę   Antypaschy (niedzielę o niewiernym Tomaszu) na znak, że Chrystus jest żywy i obecny wśród ludzi. Z kolei drzwi w ikonostasie, zarówno kapłańskie jak i diakońskie są otwarte od Niedzieli Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa aż do Niedzieli o niewiernym Tomaszu. Symbolizuje to otwartość Nieba dla wszystkich, którzy w tym czasie odejdą do Pana (do Domu Ojca).

W  naszych świątyniach wielokrotnie rozbrzmiewać będą słowa: „Chrystos Woskres” (Chrystus zmartwychwstał).