Ks. prof. Walencik o zmianach w organizacji nauczania religii i sytuacji nauczycieli religii

Odnosząc się do kwestii nauczania religii w publicznych szkołach i przedszkolach ks. Walencik stwierdził, że nowelizacje rozporządzeń z 26 lipca 2024 roku i z 17 stycznia 2025 roku wprowadziły istotne zmiany w organizacji nauczania religii w publicznych szkołach i przedszkolach. „Oba rozporządzenia nowelizujące zostały wydane bez zachowania trybu przewidzianego w art. 12 ust. 2 Ustawy o systemie oświaty, stąd też Konferencja Episkopatu Polski, korzystając z przysługującej jej uprawnień, złożyła petycję do Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego z prośbą o złożenie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie konstytucyjności i legalności tych rozporządzeń” – przypomniał duchowny.

Zaznaczył, że w stosunku do pierwszego rozporządzenia Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok 27 listopada 2024 roku, w którym stwierdził, iż w całości to rozporządzenie nowelizujące jest niezgodne z przepisami Konstytucji RP i wspomnianym art. 12 ust. 2 Ustawy o systemie oświaty. „W związku z tym, iż do dnia dzisiejszego wyrok TK nie został opublikowany w Dzienniku Ustaw, Konferencja Episkopatu Polski z końcem lutego skierowała pismo do Prezesa Rady Ministrów w trybie dostępu do informacji publicznej, z prośbą o udzielenie odpowiedzi, dlaczego do dnia dzisiejszego ten wyrok nie został opublikowany w Dzienniku Ustaw. Konferencja Episkopatu Polski czeka na odpowiedź Pana Premiera” – przyznał ks. Walencik. Dodał, że w przypadku drugiego rozporządzenia nowelizującego, Konferencja Episkopatu Polski również złożyła petycję do Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego z prośbą o złożenie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, aby także i to rozporządzenie nowelizujące zostało zbadane pod względem jego legalności i konstytucyjności. „Ten wniosek jest obecnie przygotowywany w Sądzie Najwyższym” – zaznaczył. 

Ks. Walencik poinformował, że oprócz tych działań Konferencja Episkopatu Polski rozważa wystąpienie na arenę międzynarodową, m.in. do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Parlamentu Europejskiego, Komitetu Praw Człowieka ONZ. „Skoro nie można tego sporu pomiędzy Rządem a związkami wyznaniowymi dotyczącego nauczania religii w publicznych szkołach i przedszkolach rozwiązać na forum krajowym, bo Trybunał Konstytucyjny nie jest uznawany przez stronę rządową, to należy poszukać możliwości rozwiązania tego sporu na forum międzynarodowym. I na takie działanie Zebranie Plenarne KEP wyraziło zgodę” – wskazał ks. Walencik.

Duchowny zaznaczył, że drugą kwestią omawianą w czasie obrad biskupów była sytuacja nauczycieli religii. „Ministerstwo szacuje, że około 11,1 tys. etatów zostanie zlikwidowanych: dokładnie 9400 etatów ulegnie likwidacji, czyli nauczyciele religii zajmujący te etaty dostaną albo wypowiedzenie stosunku pracy albo porozumienia obniżające im dotychczasowe pensum np. do ½ etatu i w związku z tym proporcjonalne obniżenie wynagrodzenia. Ministerstwo szacuje, że ok. 1700 osób może uzyskać uprawnienia kompensacyjne, przejść w stan nieczynny bądź uzyskać możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę nauczycielską” – przyznał.

Ks. Walencik podkreślił, że jest to ogromny problem społeczny, gdyż chodzi o prawie 10 tys. osób, które od września br. mogą zostać bez pracy. „Oczywiście istnieją możliwości uzupełnienia tego pensum poprzez nauczanie innego przedmiotu, jeżeli nauczyciel religii posiada takie kompetencje, lub podjęcie zatrudnienia w innej szkole na terenie tego samego organu prowadzącego” – ocenił. Dodał zarazem, że tym nauczycielom będą przysługiwały konkretne roszczenia, m.in. wystąpienie do sądu pracy, jeżeli nie będą się zgadzać z podjętymi przez dyrektorów szkół decyzjami.

„Zgodnie z rozporządzeniem i zapowiedziami Ministerstwa obecnie to na dyrektorach szkół spoczywa obowiązek organizowania lekcji religii i doboru nauczycieli lekcji religii do tych zmienionych warunków, co będzie prowadziło do sytuacji konfliktowych. Jest to jeden ze skutków zmiany modelu nauczania religii w publicznych szkołach i przedszkolach, który jest bardzo dotkliwy społecznie” – przyznał duchowny. Zwrócił uwagę, że ponad 50 proc. nauczycieli religii to osoby świeckie, „które mają własne rodziny, zobowiązania finansowe, co pociągnie za sobą znaczące pogorszenie ich sytuacji materialnej”. „Nie zapewniono tym osobom żadnego okresu przejściowego ani możliwości przekwalifikowania się i zdobycia uprawnień do nauczania innego przedmiotu w szkole” – podkreślił ks. Walencik.

„Księża biskupi są bardzo mocno zaniepokojeni tą sytuacją nauczycieli religii, zwłaszcza ich statusem po wprowadzonych od 1 września zmianach w sposobie organizowania lekcji religii” – przyznał ks. Walencik.

BP KEP