Katowice: Otwarcie wystawy „Pojednanie dla Europy" i konferencja z okazji 60. rocznicy Orędzia biskupów polskich do niemieckich

W gmachu Sejmu Śląskiego odbyła się konferencja „O niezbędności pojednania”, połączona z otwarciem wystawy „Pojednanie dla Europy” oraz prezentacją rękopisu orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich. Dokument został odnaleziony w archiwum Polskiego Papieskiego Instytutu Kościelnego w Rzymie i jest uznawany za pierwotną wersję historycznego listu z 1965 roku.

W konferencji wziął udział m.in. abp Andrzej Przybylski, metropolita katowicki; ambasador RP w Berlinie Jan Tombiński oraz senator Halina Bieda, współorganizatorka wydarzenia.

W liście skierowanym do uczestników spotkania abp Andrzej Przybylski podkreślił, że "tekst listu, jak i nasza polsko-niemiecka historia nie są łatwe. Wbrew pozorom biskupi nie przemilczeli ani krzywd, ani ran, ani prawdy historycznej, ale patrząc w przyszłość uwierzyli, że z Bożą i ludzką pomocą możemy iść razem pomimo ran". Metropolita Katowicki przypomniał też związki Górnego Śląska z historią tego Orędzia. Wspomniał najpierw osobę pochodzącego z Radlina koło Wodzisławia Śląskiego kard. Bolesława Kominka, absolwenta Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego, który był głównym pomysłodawcą i autorem listu. Przypomniał też, że Śląsk był też terenem zorganizowanej przez władze komunistyczne akcji przeciwko polskim biskupom, a do robotników z Rybnika odpowiedź w tej sprawie napisał bł. Prymas Stefan Wyszyński. "Postąpiliśmy po chrześcijańsku - pisał Prymas - przebaczając Biskupom niemieckim i ich Wiernym wyrządzone nam krzywdy, w duchu Ewangelii Chrystusowej, zgodnie z Modlitwą Pańską i nauką Soborową, zgodnie również z dążeniami całego świata, który pragnie uniknąć nowych wojen i wyzwolić się z groźnego dla pokoju światowego ducha nienawiści i odwetu" - podkreślił. 

ap/archidiec. katowicka

>>Więcej

List Metropolity Katowickiego z okazji
60. rocznicy Orędzia biskupów polskich do niemieckich
o przebaczeniu i pojednaniu

Drodzy organizatorzy i uczestnicy katowickiej konferencji i wystawy z okazji rocznicy listu biskupów polskich do niemieckich, z dnia 18 listopada 1965 roku.

Żyjemy w czasach, w których wezwanie do miłosierdzia i pojednania wydaje się być wyjątkowo aktualnym przesłaniem wynikającym zarówno z samego wnętrza Ewangelii, jak i z wołania dzisiejszego świata o pokój i pojednanie między narodami. W tej perspektywie wystosowany 60 lat temu list polskich biskupów do biskupów niemieckich wydaje się być gestem wręcz proroczym. Każdy, kto bez uprzedzeń i nastawień odczyta po raz kolejny treść tego listu szybko zobaczy, że nie miał on charakteru politycznego, nie był jakąś próbą wejścia Kościoła w prerogatywy państwa i polityki, ale stanowił wyraz chrześcijańskiej postawy opartej na przebaczeniu i rozpoczęciu nowego etapu budowania braterstwa pomimo ran. Ktoś, kto żyje i rozumie orędzie Ewangelii, nie może przecież nie przyznać, że w tym dialogu biskupów polskich i niemieckich brzmi wezwanie samego Jezusa do budowania pokoju.

„Wyciągamy do Was, siedzących tu, na ławach kończącego się Soboru, nasze ręce oraz udzielamy przebaczenia i prosimy o przebaczenie" – zwrócili się polscy hierarchowie. A w odpowiedzi padły znaczące słowa biskupów niemieckich: „Z braterskim szacunkiem przyjmujemy podane nam ręce. Niech Bóg pokoju sprawi za wstawiennictwem Królowej Pokoju, że zły duch nienawiści już nigdy nie rozdzieli naszych rąk". Tekst listu, jak i nasza polsko niemiecka historia nie są łatwe. Wbrew pozorom biskupi nie przemilczeli ani krzywd, ani ran, ani prawdy historycznej, ale patrząc w przyszłość uwierzyli, że z Bożą i ludzką pomocą możemy iść razem. Warto dodać, że nie był to pierwszy list biskupów polskich tamtego czasu do innych episkopatów. W nich wszystkich biskupi polscy, w czasie przed Millenium Chrztu Polski, wołali o jedność i pokój.

Z wdzięcznością myślę o wszystkich organizatorach tej rocznicy w Katowicach. Górny Śląsk był przecież szczególnym regionem Polski czułym na kwestie polsko-niemieckie, a jednocześnie mocno związanym z powstaniem tego listu i z reakcjami na niego.

Dobrze wiemy, że główny autor tego listu i jego pomysłodawca, pochodzący z Radlina koło Wodzisławia Śląskiego, abp Bolesław Kominek był absolwentem Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego, sekretarzem trzeciego biskupa katowickiego Stanisława Adamskiego i redaktorem „Gościa Niedzielnego". Jak nikt inny nie tylko rozumiał potrzebę pojednania polsko – niemieckiego, ale jako Ślązak, wiedział, jak powinno się układać relacje między polskimi i niemieckimi katolikami.

Górny Śląsk stał się jednocześnie terenem organizowania masowych protestów wobec tego orędzia. Władze komunistyczne występowały wtedy przeciwko polskim biskupom i w swoją agresywną propagandę włączały również śląskich robotników. To do nich, w marcu 1966 roku, list pełen szacunku i prawdy napisał Prymas Tysiąclecia błogosławiony Kardynał Stefan Wyszyński. Pragnę przypomnieć fragment jego odpowiedzi na rezolucję pracowników przemysłu węglowego z Rybnika. „Postąpiliśmy po chrześcijańsku, przebaczając Biskupom niemieckim i ich Wiernym wyrządzone nam krzywdy, w duchu Ewangelii Chrystusowej, zgodnie z Modlitwą Pańską i nauką Soborową, zgodnie również z dążeniami całego świata, który pragnie uniknąć nowych wojen i wyzwolić się z groźnego dla pokoju światowego ducha nienawiści i odwetu.(...) Przebaczając, sami prosiliśmy o przebaczenie, chociażby dlatego, że w liście naszym powiedzieliśmy Biskupom niemieckim wiele gorzkiej dla Narodu niemieckiego prawdy. Każdy szlachetny człowiek pamięta o tym, że wszelkie upomnienie należy czynić z szacunkiem i świadomością, że nikt z nas nie jest bez grzechu. Dopiero za cenę tej wielkoduszności pozyskać zdołamy najbardziej groźnych nieprzyjaciół i zachęcić do odmiany postępowania". (Odpowiedź Prymasa S. Wyszyńskiego na rezolucję podjętą przez pracowników Przedsiębiorstwa Budownictwa Inżynieryjnego Przemysłu Węglowego w Rybniku, marzec 1966).

Organizatorom, uczestnikom i wszystkim ludziom dobrej woli, wspominającym 60. rocznicę listu biskupów polskich do niemieckich składam serdeczne podziękowania za upamiętnienie w Katowicach tego ważnego wydarzenia i umożliwienie obejrzenia oryginalnego rękopisu Orędzia.

Z wyrazami szacunku i pasterskim błogosławieństwem.

† Andrzej Przybylski
Arcybiskup Metropolita
Katowicki