50 lat od pierwszego wydania Biblii Tysiąclecia (1965 – 2015)

Za dzień ukazania się Biblii Tysiąclecia przyjmuje się 2 sierpnia 1965 r. kiedy to dyrektor Pallottinum ks. Piotr Granatowicz SAC, wręczył pierwsze egzemplarze Biblii Ks. Prymasowi Kard. S. Wyszyńskiemu. Jesienią tego samego roku Ks. Prymas wręczył specjalnie przygotowany egzemplarz Biblii Ojcu Świętemu Pawłowi VI.

Do dziś ukazało się pięć głównych wydań Biblii Tysiąclecia. Kolejne wydania wychodziły w latach: I - 1965, II – 1971, III – 1980, IV – 1983, V – 1999.

Nowy Testament ukazywał się w odrębnych cyklach. Osobno wydawano też Ewangelie i inne pojedyncze księgi. Do dzisiaj ukazało się dziesięć poprawianych NT.

 Wydanie całej Biblii Tysiąclecia ukazywało się w postaci jednotomowej z dużą, czytelną czcionką, na cienkim papierze, tzw. papierze biblijnym, 40g. Jego szatę graficzną recenzenci oceniali jednoznacznie pozytywnie.

Biblia Tysiąclecia miała charakter pracy zbiorowej, w której poszczególne księgi przygotowywali różni tłumacze, przy pierwszym wydaniu wymieniono 39 osób. Gotowy przekład poddano rewizji, ujednoliceniu i korekcie literackiej. Według noty na pierwszych stronach wydania, tłumaczenia dokonano z języków oryginalnych.

 Korzystano z następujących krytycznych edycji tekstów oryginalnych:

 • Do tekstu hebrajskiego (i fragmentów aramejskich) Stary Testament: Biblia Hebraica, ed. R. Kittel, A. Alt, O. Eissfeldt, Stuttgart 1945.

 • Do tekstu greckiego Starego Testamentu: Septuaginta..., ed: A. Rahlfs, Stuttgart 1943, 2 tomy.

 • Do tekstu greckiego Nowego Testamentu: Novum Testamentum Graece at Latine, ed. A. Merk, Romae 1951.

W przypadku tekstu hebrajskiego Starego Testamentu poza tekstem masoreckim zawartym w Biblia Hebraica Stuttgartensia wykorzystano odmienne lekcje tekstowe odkryte w rękopisach z Qumran czasami poprawiano też tekst według Septuaginty. Jedyną księgą nie przetłumaczoną z tekstów oryginalnych była Księga Psalmów. Za podstawę tłumaczenia wzięty został przekład łaciński z 1945 roku, tzw. Psalterium Pianum. W księdze tej, inaczej niż w całym Starym Testamencie skorzystano z terminu Pan, a nie Jahwe. Również tytuły psalmów wskazywały na ich liturgiczne przystosowanie, np. odnosząc je bezpośrednio do Chrystusa.

Wydanie poprzedzało Słowo wstępne Sługi Bożego Prymasa Polski, kardynała Stefana Wyszyńskiego. Stanowiło ono nawiązanie do podobnego wstępu przed Biblią Wujkową, autorstwa Stanisława Karnkowskiego, ówczesnego Prymasa Polski. Ponadto o zaangażowaniu Sługi Bożego możemy przeczytać w słowie Od Wydawcy umieszczonym w pierwszym wydaniu: „ Nie mogło być mowy o końcowym sukcesie, gdyby nie poparcie moralne i materialne, z jakim pospieszył Prymas Polski J. Em. Ks. Stefan Kardynał Wyszyński. Życzliwe zainteresowanie Prymasa Polski przez cały czas towarzyszyło powstającemu dziełu”.

Biblia Tysiąclecia jest tłumaczeniem używanym w liturgii Kościoła katolickiego w Polsce, zgodnie z Dekretem Prymasa Polski z dnia 7 marca 1966 r. Psalmy używane w liturgii mszalnej i brewiarzowej różnią się od przekładu Biblii Tysiąclecia. Poeta Marek Skwarnicki na potrzeby odnowionej liturgii godzin przygotował w latach 1971-1976 adaptację Księgi Psalmów z pierwszego wydania Biblii Tysiąclecia. Jednocześnie benedyktyn O. Placyd Galiński OSB opracował używane w liturgii pieśni ze Starego i Nowego Testamentu. Celem obu adaptacji miało być ułatwienie recytacji oraz śpiewu grupowego. Teksty wyszły najpierw w formie psalmów responsoryjnych do Lekcjonarza Mszalnego, a potem (z niewielką korektą) do ksiąg Liturgii godzin wydawanych również przez Pallottinum.

Sługa Boży ks. Franciszek Blachnicki, założyciel Ruchu Światło-Życie, doprowadził w latach 80 XX w. do wydawania Biblii Tysiąclecia w małym, tzw. oazowym formacie. Warto też pamiętać, że Biblia Tysiąclecia była głównym i podstawowym przekładem, z którego korzystał św. Jan Paweł II.

Wydawnictwo Pallottinum od początku, w miarę istniejących możliwości, starało się odpowiedzieć na zapotrzebowania i wymagania wiernych, oferując różne edycje Biblii.

Na kształt obecnego, już piątego, wydania Biblii Tysiąclecia złożyło się wiele czynników:

•  przede wszystkim postęp w dyscyplinach pomocniczych dla biblistyki

• ponadto kolejne dokumenty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła dotyczące tej dziedziny

•  oraz  mniej lub bardziej krytyczne recenzje.

Wszystkie aktualnie wydawane egzemplarze zawierają tekst z V wydania i dostępnych na rynku jest już ponad 50 różnych wersji edytorskich Biblii Tysiąclecia:

•  łączne i osobne wydania Starego i Nowego Testamentu oraz wydania poszczególnych ksiąg NT czy psalmów

•  w formacie: od mieszczącego się w dłoni (NT mini) aż do formatu A4 (np. Biblia papieska)

•  ubogacone grafiką, zdjęciami, reprodukcjami dzieł sztuki czy paginatorami

•  w twardej, skórzanej lub miękkiej oprawie, na nośnikach elektronicznych a nawet jako reprint manuskryptu

•  z komentarzami i przypisami Biblii Jerozolimskiej

•  dla dzieci

•  czy z równoległym tekstem w języku angielskim.

Wydawnictwo nie zapomina również o podręcznikach, dokumentach kościelnych i pomocach biblijnych:

• wydano różne Słowniki, Komentarze, Wstępy, Wykłady Starego i Nowego Testamentu

• wydawane są też kolejne tomy Komentarza do Pisma Świętego Starego i Nowego Testamentu (tzw. KUL-owskie)

•  obecnie realizuje wydawanie najnowszego Komentarza teologiczno-pastoralnego do Nowego Testamentu Biblii Tysiąclecia, opracowanego pod kierunkiem O. Hugolina Langkammera OFM.

Biblia Tysiąclecia przez 50 lat swojego istnienia stała się w Polsce rozpoznawalna i utożsamiana z rzetelnym i wiernym przekazem Słowa Bożego. Wiele osób wybierając w księgarni konkrety egzemplarz Pisma świętego, szuka na półkach jej niebieskiej okładki.

Wydawnictwo jest świadome odpowiedzialności jaka spoczywa na wydawcy Biblii Tysiąclecia, dlatego stara się, aby jej kolejne wydania czy edycje, były zawsze na możliwie najwyższym poziomie.

Zapoznaj się z całością homilii

Przeczytaj omówienie homilii abp. Stanisława Gadeckiego z okazji Złotego Jubileuszu wydania Biblii Tysiąclecia