Polski
Sorry, this entry is only available in Polish. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.
Abp Stanisław Gądecki
Dobry Pasterz. Święcenia biskupie Jana Glapiaka (Katedra Poznańska – 19.12.2021)
W czwartą niedzielę Adwentu archidiecezja poznańska – tj. kapłani, osoby życia konsekrowanego i wierni świeccy – wyraża Panu Bogu naszą wdzięczność za osobę Biskupa Nominata Jana Glapiaka. Modli się wspólnie w jego intencji, prosząc o wszelkie łaski potrzebne dla jego owocnego posługiwania Kościołowi. Prosi Boga o rzecz niebagatelną, aby mógł on pracować na wzór Chrystusa Dobrego Pasterza.
Na początku jak najserdeczniej dziękuję papieżowi Franciszkowi za jego życzliwość dla naszej archidiecezji, wyrażoną w postaci nominacji biskupa Jana. Dziękuję też Jego Ekscelencji Nuncjuszowi Apostolskiemu w Polsce Salvatore Pennacchio za jego wielką życzliwość dla Poznania.
W związku z tym trzeba krótko powiedzieć o czterech sprawach: o Chrystusie Dobrym Pasterzu, oraz o biskupiej służbie słowu, liturgii oraz pasterskich rządach biskupa.
1. CHRYSTUS DOBRY PASTERZ
a. Jezus Chrystus był bowiem pierwszym i jedynym – posłanym przez Ojca – Pasterzem i Stróżem (τον ποιμεν και επισκοπος – 1 Pt 2,25); zwierzchnikiem Bożej owczarni. Tego daru nie zatrzymał On dla siebie, ale przekazał go swoim Apostołom. Po wcześniejszej modlitwie: „wyszedł na górę i przywołał do siebie tych, których sam chciał, a oni przyszli do Niego. I ustanowił Dwunastu, aby Mu towarzyszyli, by mógł wysyłać ich na głoszenie nauki, i by mieli władzę wypędzać złe duchy” (Mk 3,13-15).
Z tych Dwunastu stworzył On jedno niepodzielne kolegium – z Piotrem jako ich głową – aby pełnili oni swoją misję, począwszy od Jerozolimy (Łk 24,46). Gdy grono Dwunastu się pomniejszyło – przez śmierć Judasza – Apostołowie dołączyli do tego kolegium najpierw Macieja a następnie innych „spośród pierwocin [swojej pracy] wybierali ludzi wypróbowanych duchem i ustanawiali ich biskupami i diakonami dla przyszłych wierzących”, aby i oni kontynuowali dalej posługę apostolską (Flp 1,1).
Przekazywali Ducha świętego swoim następcom i współpracownikom przez gest nałożenia rąk (1 Tm 4,14; 2 Tm 1,6-7). Ci zaś, ze swej strony tym samym gestem przekazali je innym, a ci z kolei następnym. W ten sposób duchowy dar początków dotarł aż do nas. Tak więc między pierwotną wspólnotą Apostołów a kolegium biskupów istnieje nie tylko historyczna, ale i duchowa ciągłość, ponieważ sukcesja apostolska uważana jest za szczególne miejsce przekazywania Ducha Świętego.
b. Tak więc pierwowzorem dla każdego biskupa winien być zawsze Chrystus. Tak właśnie przedstawiał On samego siebie w przypowieściach. Tak był On również przedstawiany we wczesnej ikonografii chrześcijańskiej, zawsze jako Dobry Pasterz, poszukujący zagubionych owiec i oddający za nie swoje życie. Z Chrystusa – jak ze źródła – wypływa w Kościele posługa pasterska, czyli łaska przewodzenia i czuwania nad stadem: „Paście stado Boże, które jest przy was, strzegąc go nie pod przymusem, ale z własnej woli, jak Bóg chce” (1 Pt 5,2); (por. Pastores gregis, 35-36).
Sam wzór takiego posługiwania Pan Jezus przedstawił Apostołom w scenie umywania ich nóg. „Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem” (J 13,15). Ten gest pokornego sługi – który każdy biskup powtarza w Wielki Czwartek podczas sprawowania Wieczerzy Pańskiej – jest związany z jego służbą miłości (J 13,34-35). Posługiwanie biskupa w jego Kościele partykularnym jawi się więc jako służba braciom (por. Pastores gregis, 78).
Z kolei biskup pomocniczy – ustanowiony dla skuteczniejszego wypełniania obowiązku troski o dobro dusz w diecezji obejmującej znaczny obszar lub znaczniejszą liczbę mieszkańców, albo też z innych powodów związanych z apostolstwem – jest głównym współpracownikiem biskupa diecezjalnego w zarządzaniu diecezją. Z tego też powodu biskup diecezjalny winien uważać biskupa pomocniczego za swego brata. Z kolei biskup pomocniczy będzie zawsze działał w pełnej harmonii z biskupem diecezjalnym, szanując jego władzę (por. Apostolorum successores, 70).
2. SŁUŻBA SŁOWU
Każdy biskup – razem ze święceniami – otrzymuje misję głoszenia słowa Bożego. Jakże fascynujące jest to zadanie. Tutaj każdy biskup może powtórzyć słowa św. Jana z jego Pierwszego Listu: „Oznajmiamy wam życie wieczne, które było w Ojcu, a nam zostało objawione – cośmy ujrzeli i usłyszeli, oznajmiamy także wam, abyście i wy mieli współuczestnictwo z nami. A mieć z nami współuczestnictwo, znaczy: mieć je z Ojcem i z Jego Synem, Jezusem Chrystusem” (1 J 1,2-3).
Dlatego – wśród różnych posług biskupich szczególne miejsce zajmuje głoszenie słowa Bożego (Rz 1,1); proklamowanie go z odwagą Rz 1,16), a także bronienie przed błędami, które mu zagrażają (Dz 20,29; Flp 1,16). „Biskup – pozostając w komunii z Biskupem Rzymu i członkami Kolegium- jest autentycznym nauczycielem, to znaczy posiada autorytet samego Chrystusa, zarówno wtedy, gdy naucza indywidualnie, jak i wówczas, gdy czyni to z innymi biskupami” (por. Apostolorum successores, 119).
Co to znaczy głosić słowo Boże? To najpierw pamiętać, że słowo Boże jest nieodzowne do ukształtowania serca dobrego pasterza, szafarza Słowa. Dlatego – aby podtrzymywać i pogłębiać życie duchowe – biskup powinien zawsze stawiać „na pierwszym miejscu czytanie i medytację słowa Bożego. Powinien zawsze powierzać się i czuć się powierzony „Bogu i słowu Jego łaski, władnemu zbudować i dać dziedzictwo ze wszystkimi świętymi” (Dz 20,32). Zanim sam będzie przekazywał Słowo, biskup jak każdy wierny musi słuchać Słowa. Powinien być niejako „zanurzony” w Słowie, aby ono strzegło go i karmiło niczym matczyne łono” (por. Verbum Domini, 79)
Biskup będzie zwracał uwagę na to, że właściwa interpretacja Pisma świętego jest możliwa tylko w wierze Kościoła. Bez wiary nie ma klucza umożliwiającego dostęp do świętego tekstu: „To jest poznanie Jezusa Chrystusa, z którego biorą początek, jak ze źródła, pewność i pojmowanie całego Pisma świętego. Dlatego jest rzeczą niemożliwą, aby ktoś mógł je zgłębiać, by je poznać, jeśli najpierw nie ma wiary w Chrystusa, będącej lampą, bramą i fundamentem całego Pisma świętego” (św. Bonawentura, por. Verbum Domini, 29). Ważne jest też, aby czytać Pismo święte we wspólnocie Kościoła, czyli z wszystkimi wielkimi świadkami tego słowa, poczynając od pierwszych Ojców aż do świętych dzisiejszych, aż do dzisiejszego Magisterium” (por. Verbum Domini, 86).
Biskup będzie zachęcał – tak indywidualnie, jak i we wspólnocie – do poznawania Słowa Bożego, aby stało się ono rzeczywiście fundamentem życia duchowego. Będzie zabiegał o to, aby nastała „nowa epoka większego umiłowania Pisma świętego przez wszystkich członków ludu Bożego, tak aby dzięki ich modlitewnej i wytrwałej lekturze pogłębiała się więź z osobą Jezusa”. Trzeba głosić nie jakieś słowo pociechy, lecz słowo, które porusza, wzywa do nawrócenia, umożliwia spotkanie z Nim, dzięki któremu rozkwita nowa ludzkość (por. Verbum Domini, 93).
Gdy prawa osoby ludzkiej lub zbawienie dusz domagają się tego, obowiązkiem biskupa jest wypowiedzenie swojej opinii – opartej na Objawieniu – odnośnie do konkretnych rzeczywistości życia ludzkiego; zwłaszcza w tym, co dotyczy wartości życia, znaczenia wolności, jedności i trwałości rodziny, prokreacji i wychowania dzieci, wkładu na rzecz dobra wspólnego i pracy, znaczenia techniki i używania dóbr materialnych, pokojowego i braterskiego współistnienia wszystkich narodów (por. Apostolorum successores, 120).
Ważne jest też, aby przepowiadanie biskupa umożliwiało osobom pracującym na polu kultury zyskania należytej znajomości Biblii, również w środowiskach zsekularyzowanych oraz wśród niewierzących. W Piśmie świętym zawierają się bowiem wartości antropologiczne i filozoficzne, które miały pozytywny wpływ na całą ludzkość. Trzeba w pełni odnaleźć sens Biblii jako wielkiego kodu kulturowego (por. Verbum Domini, 110).
Słowo biskupa – głoszącego powierzonemu mu ludowi wiarę, którą należy przyjąć i stosować w życiu – nie jest po prostu słowem biskupa jako osoby prywatnej, lecz słowem Pasterza, które umacnia w wierze, gromadzi wokół tajemnicy Bożej i rodzi życie. Jeśli zachodzi taka potrzeba, powinien stanowczo bronić jedności i pełnego przekazu wiary, osądzając autorytatywnie, co jest zgodne, a co niezgodne ze słowem Bożym. Wierni zaś powinni zgadzać się ze zdaniem swojego biskupa w sprawach wiary i moralności, wyrażonym w imieniu Chrystusa, i trwać przy nim w religijnej uległości ducha.
3. SŁUŻBA ŚWIĘTEJ LITURGII
Drugim podstawowym zadaniem biskupa jest uświęcanie ludu Bożego. Biskup wypełnia to zadanie zwłaszcza przez świętą liturgię. Jako główny szafarz Bożych tajemnic jest krzewicielem i stróżem życia liturgicznego. Powinien czuwać nad tym, aby liturgia stanowiąca publiczny kult Kościoła była sprawowana z należytą godnością i porządkiem. W pewnym sensie życie duchowe wiernych ma swój początek w biskupie i od niego zależy.
Przewodnicząc zgromadzeniu eucharystycznemu biskup pomaga budować Kościół, tajemnicę komunii i misji. Eucharystia jest bowiem istotną zasadą życia nie tylko pojedynczych wiernych, ale całej ich wspólnoty w Chrystusie. Pośród wszystkich wymagań posługi pasterskiej biskupa zaangażowanie w sprawowanie Eucharystii jest najbardziej koniecznym i najważniejszym (por. Pastores gregis, 37).
Biskup winien zabiegać o to, by wierni święcili niedzielę i obchodzili ją jako rzeczywisty „dzień Pański” poprzez uczestniczenie w najświętszej Ofierze, spełnianie uczynków miłosierdzia oraz niezbędny odpoczynek po pracy (por. Apostolorum successores,149).
Tę posługę uświęcania spełnia on zwłaszcza przez sprawowanie Eucharystii i innych sakramentów, oddawanie chwały Bogu w Liturgii Godzin, przewodniczenie innym świętym obrzędom, a także poprzez promowanie życia liturgicznego i autentycznej ludowej pobożności. Chodzi zwłaszcza o udzielanie sakramentu Bierzmowania i Kapłaństwa, o sprawowanie uroczystej Eucharystii, poświęcenia kościołów i ołtarzy i innych obrzędów ważnych dla życia Kościoła partykularnego. W tych celebracjach biskup jest w sposób widzialny ojcem i pasterzem wiernych, który wstawia się za swoimi braćmi i wraz z ludem błaga Pana i dziękuje Mu, wskazując na prymat Boga i Jego łaski.
Biskup powinien umieć przekazywać nadprzyrodzony sens słów, modlitw i obrzędów w taki sposób, aby zaangażować wszystkich w uczestnictwo w świętych tajemnicach. Poprzez odpowiednią promocję duszpasterstwa liturgicznego w diecezji winien zapewnić, aby szafarze i lud posiadali autentyczne zrozumienie i doświadczenie liturgii, tak by doprowadzić wiernych do pełnego, świadomego, czynnego i owocnego uczestnictwa w świętych tajemnicach (por. Pastores gregis, 33.35).
Szczególne miejsce w życiu duchowym biskupa powinna zajmować Najświętsza Panna Maryja. Jest on niejako powołany do tego, aby trwać w nieustannej modlitwie i kontemplacji z Maryją i Apostołami. Bogarodzica winna być dla niego mistrzynią w słuchaniu i gotowości wypełniania Słowa Bożego, w byciu wiernym uczniem jedynego Nauczyciela, w wytrwałości wiary, w ufnej nadziei i gorącej miłości. Ten charakter maryjny posługi biskupiej bierze swój początek z maryjnego profilu Kościoła (por. ks. Józef Wroceński, Obowiązki pasterskie biskupa diecezjalnego. Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 51/3-4, 139).
4. SŁUŻBA PASTERSKICH RZĄDÓW BISKUPA
Trzecim zadaniem biskupa pasterska troska o powierzoną mu część ludu Bożego. Na mocy, więc przyjętej sakry biskup ma obowiązek kierowania, czyli rządzenia powierzonym mu ludem zgodnie z przepisami prawa. Sprawując swoją pasterską służbę pośród wiernych winien postępować jako „ten, co służy”, mając zawsze przed oczyma przykład Dobrego Pasterza, który przyszedł po to, aby służyć i dać swoje życie za owce (Mt 20,28; Mk 10,45; Łk 22,26-27; J 10,11).
Biskup powinien podążać razem ze swoim ludem i iść na jego przedzie, wskazując słowem i świadectwem życia drogę, jaką należy przebyć. Winien być konsekwentnym i odważnym przewodnikiem duchowym, który – jak Mojżesz – widzi to, co niewidzialne i nie zawaha się pójść pod prąd, jeśli tego będzie wymagało duchowe dobro wiernych (por. Apostolorum successores, 160).
Taki właśnie służebny obraz Jezusa znajdujemy w – opisanym w Ewangelii św. Jana – geście umywania nóg: „umiłowawszy swoich na świecie, do końca ich umiłował. W czasie wieczerzy […] wstał […] i złożył szaty. A wziąwszy prześcieradło nim się przepasał. Potem nalał wody do misy. I zaczął umywać uczniom nogi i ocierać prześcieradłem, którym był przepasany. […] A kiedy im umył nogi, przywdział szaty i znów zajął miejsce przy stole, rzekł do nich: […] „Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem” (J 13,1-15). Ten gest Jezusa jest gestem miłości odsłaniającym istotę Boga, który jest miłością. Bycie biskupem polega więc na całkowitej i bezwarunkowej dyspozycyjności względem innych, zarówno należących do owczarni, jak i tych, którzy nie są jeszcze jej częścią (J 10,16).
Dlatego służba biskupa domaga się od niego obecności pewnych cech: takich jak wzorowego życia, zdolności nawiązywania autentycznych i konstruktywnych relacji z ludźmi, postawy zachęcającej do współpracy i rozwijającej ją, dobroci serca i cierpliwości, zrozumienia i współczucia w odniesieniu do cierpień ducha i ciała, a także wyrozumiałości i przebaczenia. Chodzi bowiem o wyrażenie w jak najlepszy sposób wzoru, jakim jest Chrystus Dobry Pasterz.
Biskup nie jest powołanym jedynie do składania świadectwa wiary, ale także do oceny i utrzymywania w ładzie przejawów wiary u wiernych powierzonych jego trosce pasterskiej. Spełniając to zadanie zrobi on wszystko, co możliwe, aby pozyskać przychylność swoich wiernych, ale w końcu będzie musiał przyjąć odpowiedzialność za decyzje, które zgodnie z jego sumieniem okażą się konieczne, myśląc przede wszystkim o przyszłym sądzie Bożym (por. Pastores gregis, 42-44).
ZAKOŃCZENIE
Na koniec, składam Tobie, drogi Biskupie Nominacie wyrazy wdzięczności za zgodę na podjęcie się tego życiodajnej dla archidiecezji posługi. Niech Pan Bóg – wraz z urzędem – udzieli Tobie wystarczających łask do jego udźwignięcia. Niech więc Maryja, Matka Pocieszenia, która od dziecka patronowała Twojej drodze a teraz znalazła się w Twoim biskupim zawołaniu, będzie dla Ciebie mistrzynią w słuchaniu i w gotowości wypełniania słowa Bożego, w byciu wiernym uczniem jedynego Nauczyciela, w wytrwałości wiary, w ufnej nadziei i gorącej miłości a Jej matczyna obecność niech będzie podporą Twojego życia duchowego. Pielęgnuj dalej Twoją osobistą i wspólnotową duchowość maryjną przez pobożne ćwiczenia polecane przez Kościół, w szczególności zaś przez odmawianie owego kompendium Ewangelii, jakim jest Różaniec święty. Bądź jak dotąd jej gorliwym czcicielem. Maryjo, Matko Pocieszenia, która w tych miesiącach nawiedzasz naszą diecezję w jasnogórskim wizerunku i patronujesz naszemu biskupowi nominatowi w Górce Duchownej wspieraj i strzeż apostolską misję biskupa Jana. Amen.
Głównym konsekratorem był bp Zdzisław Fortuniak, delegowany przez abp. Stanisława Gądeckiego, który z powodu choroby nie mógł uczestniczyć w uroczystości. Biskup senior archidiecezji poznańskiej odczytał homilię przygotowaną przez przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski.
